| Strona |
Treść cytatu |
Słowa kluczowe / uwagi |
| 31 |
… zwanych SLiME, czyli wyjątkowych skupisk bakterii i grzybów, które zamieszkują pory między przylegającymi do siebie ziarnami minerałów w skałach magmowych pod powierzchnią Ziemi. Żyjąc na głębokości 3 kilometrów, a nawet większej, czerpią energię z substancji nieorganicznych. Ponieważ nie potrzebują materii organicznej przenikającej w głąb Ziemi w postaci szczątków roślin i zwierząt, dla których źródłem energii jest Słońce, SLiME są całkowicie niezależne od życia na powierzchni. W rezultacie, gdyby nawet w jakiś sposób doszło do zagłady wszelkich znanych form życia na Ziemi, owi mikroskopijni troglodyci mogliby przetrwać. Mając dość czasu, po upływie około miliarda lat ekosystemy te prawdopodobnie wyewoluowały by w nowe formy, zdolne skolonizować powierzchnię Ziemi i zresyntezować świat istniejący przed katastrofą, a funkcjonujący dzięki fotosyntezie. |
ekstremofile
Rozdział IV
|
| 36 |
Każdy gatunek jest powiązany ze swoim zespołem biocenotycznym w niepowtarzalny, sobie tylko właściwy sposób: żywi się jednymi gatunkami, dla innych stanowi pożywienie; z jednymi współzawodniczy, z innymi współpracuje. W sposób pośredni wpływa również na zmiany, jakie zespół wywołuje w glebie, wodzie i powietrzu. Całość ekolodzy postrzegają jako swoistą sieć, którą nieustannie przepływa energia i materia z otaczającego środowiska fizycznego do zespołu i z powrotem, w stałych cyklach, od których zależy także nasze życie. |
współpraca
współzależność
FŻ IV
|
| 46 |
Na jednym metrze kwadratowym ściółki lasu liściastego w Ameryce Północnej występuje około 200 gatunków roztoczy (małych pajęczaków). W tym samym miejscu gram ziemi – szczypta gleby mieszcząca się pomiedzy kciukiem i palcem wskazującym – zawiera tysiące gatunków bakterii. Tylko niewielka ich część w danej chwili się mnoży; większość trwa w uśpieniu, czekając na tę szczególną kombinację substancji odżywczych, wilgotności i temperatury, do której są ściśle przystosowane. |
czynnik wzrostu
biokomputer
|
| 68 |
Główny dylemat myśli ekologicznej wyrasta z konfliktu miedzy wartościami krótko- i długofalowymi. Stosunkowo łatwo jest dokonać wyboru wartości, kiedy myślimy o najbliższej przyszłości [siebie, przyp. JW] własnego plemienia czy kraju. Opowiedzenie się za konkretnymi wartościami z myślą o odległej przyszłości całej planety też jest stosunkowo łatwe – przynajmniej w teorii. Z kolei połączenie obu tych perspektyw pozwalające na stworzenie jednej, uniwersalnej etyki ekologicznej jest już bardzo trudne. Musimy jednak dołożyć wszelkich starań, aby je połączyć, ponieważ uniwersalna etyka ekologiczna jest jedynym przewodnikiem mogącym bezpiecznie przeprowadzić ludzkość i resztę organizmów żywych przez „wąskie gardło”, w którym lekkomyślnie utknęliśmy. |
czynniki przeciwstawne
|
| 68 |
Od setek tysiącleci ludzie zabiegający o doraźne korzyści w obrębie małej grupy krewnych i przyjaciół żyli dłużej i mieli więcej potomstwa, nawet jeśli wskutek owych kolektywnych dążeń ich miasta i imperia ostatecznie popadały w ruinę. Dalekowzroczność, która mogłaby ocalić ich dalekich potomków, wymagała obcej ich naturalnym instynktom wyobraźni i altruizmu. |
religia
czynnik wiktoria
motywy ludzkiego działania
profil zachowań
korzyść delta
|
| 83 |
Jednym z pierwszych sygnałów ostrzegawczych było wymarcie niezwykłej północno-australijskiej żaby gęborodnej (Rheobatrachus vitellinus); samica tego gatunku połykała zapłodnione jaja, a kiedy młode się wykluły i przedostały z powrotem z żołądka do jamy gębowej, „wypluwała je na świat”. |
dziwy natury
|
| 96 |
Równie groźną wersją synergizmu jest zmniejszanie się ilości wody atmosferycznej nad Amazonią, które ma ścisły związek z wyrębem drzew. Istnieje realna groźba, że środowisko wpadnie w klimatyczny korkociąg: wycinanie lasu spowoduje redukcję opadów, ta zaś pociągnie za sobą usychanie kolejnych drzew. Około połowy opadów w dorzeczu Amazonki pochodzi z lasów, a nie z chmur napływających znad rzek czy oceanu. Woda wędruje naczyniami przewodzącymi [ciekawie przetłumaczone naczynia włosowate] roślin i wyparowuje z liści i gałęzi. Już teraz zmniejszenie powierzchni Amazonii wskutek wycinania i wypalania lasów skutkuje zmniejszeniem się wysokości rocznych opadów, pogarszając i tak złą sytuację resztek dzikiej przyrody. Matematyczne modele tego procesu przekonują, że istnieje punkt krytyczny, po przekroczeniu którego ekosystem leśny może ulec zagładzie, zmieniając się w suchy skrub. |
dążność
mechanizm lawinowy
|
| 108 |
W naturze wszystkich gatunków biologicznych leży beztroskie rozmnażanie się i rozprzestrzenianie się aż do chwili, kiedy środowisko zaczyna odpłacać pięknym za nadobne. Owo sprzężenie zwrotne daje o sobie znać poprzez epidemie, klęski głodu, wojny czy walkę o malejące zasoby naturalne, a zjawiska te nasilają się dopóty, dopóki nie zmniejszy się presja na środowisko. Dodajmy do tej listy jeszcze jedno sprzężenie zwrotne, możliwe tylko w przypadku Homo sapiens, które mogłoby osłabić efekt wszystkich pozostałych, mianowicie „świadomą powściągliwość”. |
sprzężenie zwrotne
życie
|
| 117 |
Gatunek ten [nosorożec sumatrzański], zdaniem fachowców, trudniej rozmnożyć w niewoli niż jakiegokolwiek innego dużego ssaka, łącznie z pandą wielką. Przyczyną jest bardzo krótki okres owulacji u samic, współudział samca w wywoływaniu owulacji i skrajnie samotniczy tryb życia obu płci poza okresem godowym. Spośród siedemnastu osobników żyjących w ogrodach zoologicznych i ścisłych rezerwatach, skrzyżowały się tylko trzy samce i pięć samic. Tylko jedną samicę, Emi z Cincinnati, udało się zapłodnić; po kilku samoistnych poronieniach 13 września 2001 roku, ku radości opiekunów, urodziła zdrowego samca. |
charakterystyka kojarzenia
|
| 132 |
Ponieważ kultura pozwalała przystosowywać się do nowego srodowiska tysiąckrotnie szybciej niż same geny. |
memy
kultura
|
| 168 |
Gdyby helisy DNA z jednej komórki myszy, gatunku typowego zwierzęcia, zostały ułożone jedna za drugą i w jakiś czarodziejski sposób tak powiększone, by miały grubość sznurka pakowego, rozciągałyby się na odległość ponad 900 kilometrów, a na każdy 'metr bieżący' przypadałoby około 4000 par nukleotydów. Wielkość genomu takiej komórki, mierzona w bitach informacji, jest porównywalna z zawartością wszystkich edycji Encyclopaedia Brittanica, opublikowanych od czasu pierwszego wydania w 1768 roku. |
dziwy natury
geny
|
|