praca

Hellenistyczny ideał enkyklios paideia stał się z biegiem czasu podstawą do wyodrębnienia kanonu siedmiu „sztuk wyzwolonych” (artes liberales). Wedle encyklopedycznej definicji stanowiły one zespół umiejętności, których uprawa nie przynosiła ujmy człowiekowi wolnemu, w przeciwieństwie do sztuk z zakresu rzemiosła, które, ponieważ wymagały pracy fizycznej, uważane były za niższe (artes serviles, artes sordidae).

W skład sztuk wyzwolonych weszły gramatyka, retoryka, dialektyka oraz geometria, arytmetyka, astronomia i muzyka. […]

Już na wstępie warto zwrócić uwagę na jeden wspólny rys owych umiejętności, który jest wyraźnie widoczny w łacińskiej nazwie artes liberales {sztuki wyzwolone} i skutkuje ich przeciwstawieniem grupie artes nazywanych serviles {servile łac. - niewolniczych, usługowych} czy sordidae {sordidus łac. - brudny, niechlujny, parszywy, trywialny}. Stanowi go rozróżnienie między mathemata czyli tymi umiejętnościami, które nie wymagają pracy fizycznej, a technikai niższego rodzaju, związanymi z jakaś formą działalności rzemieślniczej. U źródeł tego podziału leży pierwotne, szerokie rozumienie techne w starożytnej Grecji oraz związana z nim niechęć Greków do wszelkiej produkcji umiejętnej, która wymagałaby pracy fizycznej. Takie rozumienie sztuki było przyczyną ambiwalentnego stosunku Greków do jej przedstawicieli, których cenili „za posiadana przez nich wiedzę, a zarazem gardzili nimi za to, że praca ich była rzemieślnicza, fizyczna, zarobkowa”.

Praca jest rzeczą wstydliwą i w rozmowach z publicznością artysta winien traktować wykonywanie swego zawodu nie jako pracę, ale raczej jako nieszkodliwe hobby.

Pomimo naszych wyraźnych irracjonalnych tendencji do zastępowania działań racjonalnych działaniami emocjonalnymi, dwa czynniki dają nam pewną nadzieję. Pierwszy z nich to istnienie na przestrzeni dziejów ludzi-sprawców postępu. Stanowią oni dla nas wszystkich ideał do osiągnięcia. Należą do nich, według mnie między innymi tacy ludzie, jak: Perykles, Asoka ze starożytnych Indii, Marcus Aurelius ze starożytnego Rzymu, Marguerite de Valois ze średniowiecznej Francji, Leonardo da Vinci, Charles Darwin, Abraham Lincoln, pisarz Antoni Czechow, antropolog Margaret Mead i biznesmen Warren Buffet. Wszyscy oni mają pewne wspólne cechy: realistyczne podejście do samych siebie i swoich słabości; oddanie prawdzie i rzeczywistości; tolerancyjny stosunek do ludzi; i, co najważniejsze, zdolność osiągania celów, które sobie stawiają.

Drugim czynnikiem jest poczucie racjonalności. Często wynika ono z tego, co moglibyśmy nazwać umysłem przedsiębiorcy. Przedsiębiorcy mają projekt do zrobienia, bardzo często z nieprzekraczalnym terminem. Jedynymi emocjami, na jakie przedsiębiorca może sobie pozwolić są entuzjazm i „ciąg na bramkę”, inne po prostu uniemożliwiają mu koncentrację. Każdy kto musi uzyskać wynik musi być wyjątkowo praktyczny. Skupia się na pracy i wyłącza umysł, po to by emocje mu nie przeszkadzały. Natomiast gdy ktoś próbuje mu przeszkadzać lub infekować emocjami, natychmiast jest ignorowany. To skupienie na skutecznym działaniu, na osiąganiu wyniku, na realizacji celu kształtują to racjonalne ja człowieka. Czeka ono później w gotowości do działania. Tak więc by wykształcić sobie racjonalne podchodzenie do świata trzeba wiedzieć, że można to osiągnąć poprzez praktyczną realizację celów.

Strategies Toward Bringing OUT the Rational Self.

Despite our pronounced irrational tendencies, two factors should give us all hope. First and foremost is the existence throughout history and in all cultures of people of high rationality, the types who have made progress possible. They serve as ideals for all of us to aim for. These include Pericles, the ruler Asoka of ancient India, Marcus Aurelius of ancient Rome, Marguerite de Valois in medieval France, Leonardo da Vinci, Charles Darwin, Abraham Lincoln, the writer Anton Chekhov, the anthropologist Margaret Mead, and the businessman Warren Buffet, to name but few. All of theses share certain qualities – a realistic appraisal of themselves and their weaknesses; a devotion to truth and reality; a tolerant attitude toward people; and the ability to reach goals that they have set.

The second factor is that almost all of us at some point in our lives have experienced moments of greater rationality. This often comes with what we shall call the maker’s mind-set. We have a project to get done, perhaps with a deadline. The only emotion we can afford is excitement and energy. Other emotions simply make it impossible to concentrate. Because we have to get results, we become exceptionally practical. We focus on the work – our mind calm, our ego not intruding. If people try to interrupt or infect us with emotions, we resent it. These moments – as fleeting as a few weeks or hours – reveal the rational self that is waiting to come out. It just requires some awareness and some practice.