Obrona Lenigradu. Historia bez retuszu.

3. korpus zmechanizowany nie istnieje. Niezbędne jest, aby resztki 12. korpusu zmechanizowanego i pozostałości składu osobowego 3. korpusu zmechanizowanego prowadzić razem, rozlokowując je w rejonie miasta Ługa w celu nowego przeformowania.

Pod koniec dnia 22 czerwca 1941 r. Niemcy, pokonując od 20 do 70 km, przechwycili przeprawy przez Niemen. Radziecka obrona została przerwana w kilku miejscach, system łączności zakłócony lub zniszczony, możliwość scentralizowanego kierowania wojskami utracona. W odpowiedzi na ofensywę wojska gen. F.I. Kuzniecowa, nie orientujące się w realnej sytuacji i nie współdziałające ze sobą, próbowały zrealizować przedwojenne plany wyzwolenia zagranicznych proletariuszy od ucisku tamtejszych kapitalistów i obszarników.

Lotnictwo radzieckie, zamiast wspierać siły naziemne, dokonywało nalotów na obiekty w Prusach Wschodnich, co przy dobrze zorganizowanej obronie przeciwlotniczej nieprzyjaciela, przynosiło wielkie straty. A korpusy zmechanizowane dostały rozkaz kontruderzenia w rejonie 8. Armii gen. Broni P.P. Sobiennikowa, wzdłuż szosy Szaulai (Szawły) – Tilsit (Tylza, obecnie Sowieck).

Podczas trzydniowego boju spotkaniowego z 41. korpusem zmotoryzowanym gen. Georga Reinhardta (dywizje: 1. i 6. pancerna, 36. zmotoryzowana, 269. piechoty – około 400 czołgów) radzieckie korpusy zmechanizowane 12. i 3., działające bez wsparcia piechoty, lotnictwa, zabezpieczenia tyłów i wzajemnej łączności – zostały rozgromione, tracąc prawie 1300 czołgów. W doniesieniu szefa zarządu wojsk pancernych Frontu Północno-Zachodniego z 2 lipca czytamy: 3. korpus zmechanizowany nie istnieje. Niezbędne jest aby resztki 12. korpusu zmechanizowanego i pozostałości składu osobowego 3. korpusu zmechanizowanego prowadzić razem, rozlokowując je w rejonie miasta Ługa w celu nowego przeformowania.

Kiedy pierwszy raz wzięliśmy niemieckie ziemianki, znaleźliśmy tam gorącą kawę. Pamiętam, jak nas to wzburzyło: termos z gorącą kawą i rolka papieru toaletowego! My nie mieliśmy pojęcia, co to takiego papier toaletowy – myśmy gazetami nie mogli się podcierać, bo gazety były potrzebne na skręty. Od pierwszego dnia wojny doświadczaliśmy poniżenia przez swoją nędzę.

Blokada – to moralne i fizyczne spotwornienie człowieka, jego duszy i ciała. Nie, nie do poziomu zwierzęcia, ale jakiegoś wyrodka, potwora psychicznego, którego wszystkie pomysły i działania zawężają się do rozmiarów racji żywnościowej, kawałka makuchów, garści znalezionych na polu resztek korzenia kapusty pastewnej. Jak można na przykład przekonać matkę, by potrafiła zabić i zjeść własne niemowlę! A opowiadano o czymś takim, i ja w to wierzę… Nie żałuję, że urodziłem się w takich złych latach. Nie żałuję, że los rzucił mnie na największe zaciekłości wojny. Gdyby mi teraz zaproponowano – przeszedłbym tę samą drogę, z wyjątkiem BLOKADY. Stając przed wyborem – blokada lub śmierć, bez namysłu wybrałbym śmierć.

Krótko mówiąc, sztaby bardziej przypominały szkolne klasy dla dzieci opóźnionych w rozwoju aniżeli „mózgi armii”. Nie można przyjmować poważnie twierdzeń o tym, że „pracując w ogromnym napięciu” generałowie „nabierali pewnego doświadczenia w dowodzeniu operacją”, a pracownicy oddziału operacyjnego „zdobywali nawyki konieczne do opracowania i dostarczania wojskom różnorodnych dokumentów bojowych”.

Dobrze, jeśli trafi się samotna, bezbronna łajba. Można wypłynąć i popalając papierosa patrzeć z mostka, jak sobie tonie. Ale poważne cele idą pod ochroną konwojów. Udało się dowódcy wyjść niezauważonym na kurs ataku – jego szczęście. Ale torpedy poszły – okręt się ujawnił. Peryskop – dół! Ostry zwrot przez dziób i zmiataj jak najgłębiej i najdalej. Okręty osłony wczepią się teraz w ciebie hydrolokatorami i zaczną orać wodę bombami głębinowymi.

I jedyne „potwierdzenie – słyszano wybuch. Albo dwa. W co trafiła torpeda – w transportowiec? W okręt osłony? W skałę? Tego na okręcie podwodnym nikt nie wie. A jeśli trafiliśmy w transportowiec – to utonął on czy nie? A jeśli zatopiliśmy transportowiec – to czy był duży? Tylko dowódca wie. Widział go przecież w peryskopie przez kilka sekund przez deszcz, mgłę, w mroku, przez rozbryzgi wody. I dowódca po powrocie melduje: zatopiłem masowiec, dwadzieścia tysięcy ton. Aleksiej M. Matijasiewicz, znakomity dowódca okrętów podwodnych (przed wojną był kapitanem floty handlowej), kłócił się z dowódcami łodzi podwodnych: – Nie ma teraz na Bałtyku takich dużych statków! Cztery, no – pięć tysięcy ton. A ty rąbnąłeś – dwadzieścia!

Żeby nie pójść do walki, cwaniacy próbowali urządzić się na ciepłych stanowiskach, na przykład w kuchni, jako pisarz na tyłach, magazynier, ordynans dowódcy itp., itd. Ale gdy w kompaniach zostawali już pojedynczy żołnierze, przeczesywano tyły żelaznym grzebieniem, odrywając „przyssanych” do ich miejsc i wysyłając do boju. Na miejscu zostawali wtedy najwięksi spryciarze. Na przykład uczciwego kierownika magazynu żywności zawsze wysyłali na pierwszą linię, zostawiając złodziei i kanciarzy. Uczciwy przecież odda wszystko żołnierzom, nie chowając niczego dla siebie ani dla szefostwa. A szefostwo lubi pożreć tłuściej. Kanciarz przecież, nie zapominając o sobie, zawsze dogodzi zwierzchnikowi. Jakże można pozbawiać się tak cennej kadry? Kogo w końcu wysłać na pierwszą linię? Oczywiście, tego pierwszego! Tworzył się swego rodzaju zaklęty krąg. Swój wspierał swojego. A jeśli jakiś tam idiota próbował wywalczyć sprawiedliwość – zniszczyli go wszyscy razem… Trzeba o tym myśleć; ta selekcja narodu rosyjskiego – to bomba z opóźnionym zapłonem: wybuchnie po kilku pokoleniach, w XXI wieku, kiedy wybrane i wypielęgnowane przez bolszewików męty społeczne zrodzą nowe pokolenia – podobnych do siebie. (ze wspomnień profesora Nikołaja Nikulina)