| 28 |
Zjawisko konkurencji występowało tam niewątpliwie, konkurencyjność bowiem była warunkiem zarabiania na życie. Mamy szczegółowe dane, dotyczące szkół filozoficznych i medycznych, gdzie zwalczano się wzajemnie, zarówno gdy chodziło o konkretne teorie, jak i metody badawcze. W jaki sposób można na przykład ustalić niewidzialne przyczyny chorób organizmu? Odbywały się publiczne dyskusje, od których wiele zależało ze względu na udział w nich uczniów. Stawia to badaczy w niezbyt korzystnym świetle, sugeruje, że chodziło im głównie o zdobywanie “punktów”. Nie był to oczywiście cel jedyny; byli oni przecież twórcami pewnych niezwykłych idei. I nie szło także wyłącznie o błyskotliwą naukową refleksję. Broniono wypracowanych stanowisk – i tu następuje powrót do sytuacji: “Robię to w taki sposób, a ty robisz to inaczej; ja mam rację, a ty jesteś w błędzie”.
Odbiega to zasadniczo od tego, z czym mogliśmy się spotkać w Chinach, gdyż to, co robiono w Chinach, nie stanowiło nigdy przedmiotu sporów publicznych, a zwłaszcza sporów, podczas których można było utracić twarz. Chodziło raczej o to, by wpaść na pomysł i przekonać do niego cesarza. To ostatnie wiązało się skądinąd z dużym ryzykiem – los uczonego, który rozgniewał Cesarza, bywał w Chinach straszny. Wielu zostało wykastrowanych, wielu uśmierconych – prawdziwy koszmar. Liczył się tylko Cesarz, przekonywanie równych sobie było nieistotne. |
! - dobry cytat
wolny rynek
urzędnictwo
Porównanie jak działa wolny rynek i etatyzm
|