Ahamkara

Jakże jesteśmy leniwi! Z jaką łatwością przyjmujemy stereotypy, uproszczenia, fałsze, byleby nam się łatwo ułożyły w dotychczasowej świadomości, byleby nie wymagała ona od nas nadmiernej rewizji ocen! I jakże nas nużą tych stereotypów i fałszerstw sprostowania! Wymagają przewartościowania sądów. Skupienia… A to zabiera tyle energii! To zabiera czas… Niby interesuje nas prawda, ale pod warunkiem, że nie jest zbyt skomplikowana.

Wolny rynek – istotą problemu jest to, będąc potrzebnym wszystkim jako społeczeństwu, jest zarazem niepotrzebny nikomu konkretnie, żadnej grupie społecznej, jeśli myśli ona o swoich własnych interesach. Wolny rynek jest najlepszym sposobem zapewnienia cywilizacyjnego sukcesu, wzrostu dobrobytu i poziomu życia. Ale patrząc z punktu widzenia każdego z osobna, to i robotnikowi, i rolnikowi, i politykowi, i nade wszystko urzędnikowi wygodniej jest, gdy można na żywioł ingerować, targować się, dotować i tak dalej. Wbrew stereotypowi tak jest wygodniej również przedsiębiorcy. Im lepiej mu się powodzi, tym mniej mu w smak, że ktoś robi konkurencję, że zmusza do ciągłego starania się o niższe ceny i wyższą jakość, że wręcz może go puścić z torbami. Bogacz woli poczucie bezpieczeństwa, jakie daje mu zblatowanie się z władzą i uzyskanie w zamian za sponsoring gwarancji, że zachowa swą wysoką pozycję. Na dobrą sprawę za wolnym rynkiem są tylko ci, którzy właśnie się dorabiają, wspinają na wymarzone społeczne wyżyny. Ale i to tylko do czasu, aż im się uda.

Myślę czasem, że ułożenie tej społecznej kostki Rubika - przyjęcie wolą większości czegoś, co jest dobre dla wszystkich razem wziętych, ale złe dla każdej z grup z osobna - to swego rodzaju egzamin dojrzałości, jaki zadała nam Opaczność albo, jak kto woli, jakaś obserwująca nas z dala Kosmiczna Jaźń. Na razie nie wypadamy najlepiej (? Wilhelm z Tyru).

Unlike science, everyday common-sense thinking is characterized by its naturalness. It involves complex mental processes of which we are usually quite unaware but which allow us to deal with the requirements of daily life. For most of everyday life it works extremely well, but for science it is quite unsatisfactory. It is quite different from scientific thinking, lacking the necessary rigour, consistency and objectivity. Most people regard their ideas about the world as being true without being aware of the grounds for a particular belief. This is quite unlike the self-aware and self-critical methodology of science. Common-sense thinking is also prone to lead to error, particularly when formal problems are posed and when the information available is limited. Indeed, common-sense thinking is not concerned with tackling formal problems or generating general solutions. The differences between common-sense thinking and scientific thinking can be illuminated in two ways: first by looking at the way in which children develop their thinking and then by looking at some aspects of adult thinking.

Okazuje się, że dla przeciętnego klienta cena produktu jest zdecydowanie ważniejsza od sytuacji pracowniczej personelu sklepu.

Jest jeszcze innego rodzaju okrucieństwo: głód zabija porządnych ludzi, takich, którzy nigdy nie ukradną żywności, nie skłamią, nie oszukują, nie łamią prawa ani nie zdradzają najbliższych. To zjawisko po II wojnie światowej opisał włoski pisarz żydowskiego pochodzenia Primo Levi. Pisał, że ani on ani jego koledzy, którzy przeżyli obozy zagłady, nie chcieli spotykać się po wojnie, ponieważ wstydzili się tego co zrobili.

Yet another gratuitous cruelty : the killer [the famine] targets the most innocent, the people who would never steal food, lie, cheat, break the law, or betray a friend. It was a phenomenon that the Italian-Jewish writer Primo Levi identified after emerging from Auschwitz, when he wrote that he and his fellow survivors never wanted to see one another again after the war because they had all done something of which they were ashamed.

Attention was lavished on the private plots, the vegetables in rows as perfectly even as typewriter keys, the beans and squash tied to stakes and trellises, while the collective farms were slovenly with neglect.

Even though he hated the North Korean regime, he found he’d get defensive when South Koreans criticized it.

Strategia wojenna to sztuka dowodzenia całością operacji wojskowej. Taktyki to elementy charakterystyczne strategii, natomiast akcje to natychmiastowe działania wynikające z potrzeb bieżących pola walki. Większość z nas koncentruje się na akcjach i nie dochodzi do poziomu myslenia strategicznego.

1. We do not qualify as a self-aware species
2. Our perception of free will is largely an illusion
3. Our sense of self and mind are not hardwired but emerge from language
4. Our definition of reality, or worldview, changes in predictable ways as we mature
5. Entire cultures evolve through similar stages
6. Worldviews are dictated by technology
7. Worldviews determinate our morals and values, how we perceive cause and effect, how we solve ploblems, how we solve problems, how we raise and educate our children, and how we govern ourselves.

The dignitaries who hold high honours for past accomplishments do not usually like to see the current of progress rush too rapidly out of their reach.

Do tych nieszczęść dochodzą jeszcze dwa dalsze – zależnie od okoliczności. Po pierwsze, gdy żyje się w czasach i miejscach, gdzie państwo ginie na skutek złych praw, chęć sprzeciwiania się jest rzeczą bardzo trudną, pełną obaw lub wręcz nierozsądną. Chcieć uniknąć losu, który przypada obywatelowi, jest rzeczą niemniej trudną niż niebezpieczną. Cała własność i pieniądze podlegają konfiskacie publicznej. Drugim nieszczęściem zależnym od przypadku jest ryzyko życia, pod czym rozumiemy krótkotrwałość życia, dlatego też wielu ludzi umiera wskutek nadmiaru pracy, podczas gdy inny kradną ich korzyści. Klęski te stanowią problem dla wszystkich, ale największy dla starców i ludzi mało przezornych. Dla osób niedoświadczonych i mało ostrożnych stwarza to często sytuację bez wyjścia. Sytuację tę pogarsza jeszcze głupota, a jeśli dołączy się do tego brak orientacji, to sprawia ona, że ludzie stają się źli i szkodzą innym.

We who latter passed many years of our lives in daily contact with these people can find only one explanation for this shocking mistake. We suppose that, when questioned, York Minster, or Jimmy Button, would not trouble in the least to answer truthfully, but would merely give the reply that he felt was expected or desired. In the early days their limited knowledge of English would not allow them to explain at any length, and, as we know, it is much easier to answer “yes” than “no”. so the statements with which these young men and little Fuegia Basket have been credited were, in fact, no more than agreement with suggestions made by their questioners.

We can imagine their reactions when asked what was, to them, a ridiculous question, such as:
“Do you kill and eat men?”
They would at first be puzzled, but when the enquiry was repeated and they grasped its meaning and realized the answer that was expected, they would naturally agree. The interrogator would follow this with:
“What people do you eat?”
No answer.
“Do you eat bad people?”
“Yes.”
“When there are no bad people, what then?”
No answer.
“Do you eat your old women?”
“Yes.”

Once this game was started and their knowledge of English increased, theses irresponsible youngsters, encouraged by having their evidence so readily accepted and noted down as fact, would naturally start inventing on their own. We are told that they described, with much detail, how the Fuegians ate enemies killed in battle and, when there were no such victims, devoured their old women. When asked if they ate dogs when hungry, they said they did not, as dogs were useful for catching otter, whereas the old women were of no use at all. These unfortunates, they said, were held in the thick smoke till they choked to death. The meat, they stated, was very good.

This delectable fiction once firmly established, any subsequent attempt at denial would not have been believed, but would have been attributed to a growing unwillingness to confess the horrors in which they had formerly indulged. Accordingly, these young story-tellers allowed their imaginations full rein and vied with each other in the recounting of still more fantastic tales, emboldened by the admiration of the other two.

The belief that the Fuegians were cannibals was not the only mistake Charles Darwin made about them. Listening to their speech, he got the impression that they were repeating the same phrases over and over again, and therefore came to the conclusion that something like one hundred words would cover the whole language. We who learned as children to speak Yaghan know that, within its own limitations, it is infinitely richer and more expressive than English or Spanish. My father’s Yahgan (or Yamana) - English Dictionary, to which I shall refer later, contains no fewer than 32000 words and inflections, the number of which might have been greatly increased without departing from correct speech.

The Yahgans had, at the very least, five names for “snow”. For “beach” they had even more, depending on a variety of factors: the position of the beach in relation to that of the speaker, the direction in which it faced, whether the speaker had land or water between it and himself – and so on. Words varied with the situation of the speaker. A word used in a canoe might differ from that used to describe the same thing when the speaker was on dry land. Further variations were brought in by the compass direction of the hearer and whether he, too, was ashore or afloat. For family connections sometimes so distant that, in English, they would need a sentence to explain, the Yahgans had as many as fifty different words, each descriptive of a particular, and often involved, relationship. Among the variations of the verb “to bite” was a single word that meant “coming unexpectedly on a hard substance when eating something soft” – e.g. a pearl in a mussel.

People, if they can, want to live and prosper at someone else's expense. This lust is rooted in the nature of man, in a primitive, universal, and unadorned instinct to satisfy his own needs with minimal effort. - Frédéric Bastiat

[Autor był mulatem, jego matka była Niemką - przyp. JF]

Another tragedy of conformity is that we adults chant the same mantra about the need to get good grades in school, to advance to college, to get a respectable and well-paying career. Well-intentioned parents can squash a child`s dream to become an actor or an inventor in favor or something more secure, but less satisfying. Children are wired to fallow this programming of should and should-nots, and only regret it later.

Aleksander Fredro

People have a desperate need to believe in something and they will find it anywhere. Polls have revealed that increasing numbers of people believe in ghosts, spirits and angels, in the twenty-first century.

People are always labelling those who disagree with them “irrational”.

People may be divided roughly into those who habitually react vigorously to external influences—including ideas—and those who are passive and accept things as they come. The former question everything they are told even as children and often rebel against the conventional. They are curious and want to find out things for themselves. The other type fits into life with less trouble and, other things being equal, more easily accumulates information given as formal teaching. The mind of this latter type becomes furnished with generally accepted ideas and set opinions, whereas the reactive type has fewer fixed opinions and his mind remains free and flexible. Of course, not everyone can be classed as belonging to one of these two extremes, but clearly those approximating to the passive type are not cut out for research.

People tend to wear the mask that shows them off in the best possible light - humble,confident, diligent. They say the right things, smile, and seem interested in our ideas. They learn to conceal their insecurities and envy. If we take this appearance for reality, we never really know their true feelings, and on occasion we are blind-sided by their sudden resistance, hostility, and manipulative actions. Fortunately, the mask has cracks in it. People continually leak out their true feelings and unconscious desires in the non-verbal cues they cannot completely control - facial expressions, vocal inflections, tension in the body, and nervous gestures. You must master this language by transforming yourself into a superior reader of men and women. Armed with this knowledge, you can take the proper defensive measures. on the other hand, since appearances are what people judge you by, you must learn how to present the best front and play your role to maximum effect.

Ludzie są z natury całkiem łatwowierni. Wierzymy w pewne rzeczy: że możemy dostać coś za nic; że możemy łatwo odzyskać zdrowie lub się odmłodzić dzięki jakiejś nowej, niezbyt uciążliwej, sztuczce, może nawet wymigać się od śmierci; że większość ludzi jest zasadniczo dobra i można im ufać. Z tej łatwowierności skwapliwie korzystają oszuści i manipulatorzy. Byłoby niezwykle korzystne dla przyszłości naszego gatunku, gdybyśmy wszyscy byli mniej łatwowierni, ale nie możemy zmienić ludzkiej natury. Zamiast tego, najlepszym, co możemy zrobić, jest nauczenie się rozpoznawania charakterystycznych oznak oszustwa i bycie raczej sceptycznym.

Plus do tego jeszcze nasz wrodzony konformizm i już mamy wytłumaczenie wszelkich tragedii ludzkiego świata. – [przyp. JK]

Gdy czujemy, że ktoś podaje w wątpliwość nasz profesjonalizm, odruchowo stawiamy zasieki. Wolimy nie wiedzieć, że jesteśmy w czymś niekompetentni albo nieporadni. Zależy nam, by nie stracić reputacji w oczach kolegów. Dla wysokich rangą lekarzy, którzy spędzili lata na szkoleniu się i wspięli się na szczyt swojej profesji, szczere przyznanie się do błędu ma niemal traumatyczny wymiar.

Nasze społeczeństwo jako całość wykazuje nacechowane hipokryzją nastawienie do porażek. Szukamy wymówek dla własnych słabości, za to innym z miejsca przypisujemy winę. W 2014 roku po katastrofie koreańskiego promu Sewol premier Korei Południowej zdążył oskarżyć kapitana o „niewybaczalne, zbrodnicze postępowanie” na długo przed zakończeniem dochodzenia16. Chciał po prostu spełnić oczekiwania opinii publicznej, która rozpaczliwie domagała się wskazania winnego.

Ludzie charakteryzują się głęboko zakorzenionym instynktem poszukiwania kozłów ofiarnych. Czytając sprawozdanie z zabiegu, który doprowadził do śmierci Elaine Bromiley, łatwo się oburzyć czy wręcz wściec. Dlaczego tak długo zwlekano z tracheotomią? Dlaczego ta pielęgniarka nie odezwała się ponownie? O czym myśleli lekarze? Od strony emocjonalnej współczucie dla ofiary prawie automatycznie oznacza również złość na odpowiedzialnych za jej śmierć.

Zamierzam pokazać, że nastawienie to wpędza nas w błędne koło. To właśnie przez to, że tak ochoczo wytykamy winę innym, robimy wszystko, by zatuszować własne niepowodzenia. Żyjemy w przekonaniu – nadzwyczaj trafnym, dodajmy – że ludzie odwdzięczą się nam pięknym za nadobne, że będą nas wytykać palcami i nie poświęcą ani chwili, by sobie wyobrazić, jak sami by postąpili w podobnej sytuacji, pod równie wielką presją. Ma to oczywisty skutek: uniemożliwia szczerą rozmowę na temat popełnionych błędów i sprawia, że zamiatamy pod dywan informacje, których koniecznie potrzebujemy, by móc się czegoś nauczyć. Co gorsza, kiedy przyjrzymy się zjawisku porażki w ogólniejszym kontekście, ironia jeszcze przybierze na sile. Z badań wynika, że często tak bardzo boimy się niepowodzenia i negatywnej oceny ze strony innych, że specjalnie wyznaczamy sobie niekonkretne cele. Wymyślamy więc wymówki, zanim jeszcze weźmiemy się do pracy.

Okazuje się, że tuszujemy pomyłki nie tylko ze strachu przed innymi, ale i po to, by ochronić się przed sobą. Eksperymenty pokazują, że dysponujemy doskonale wykształconą zdolnością obróbki pamięci – jesteśmy niczym montażyści usuwający uwiecznione na taśmie wpadki. Zamiast uczyć się na błędach, dbamy, by do oficjalnej autobiografii, którą każdy z nas pisze w swojej głowie, trafiło jak najmniej wpadek.

Przyjmowana przez nas z reguły perspektywa wobec porażek, czyli uznawanie ich za coś do cna negatywnego, czego samemu należy się wstydzić, a co u innych wolno krytykować, jest głęboko zakorzeniona w kulturze i psychologii człowieka. Według Sidneya Dekkera, psychologa i specjalisty do spraw systemów z Griffith University w Australii, skłonność do stygmatyzacji błędów towarzyszy nam od co najmniej dwóch i pół tysiąca lat.

To jeden z powodów, dla których systemy zamykają się na nowe informacje: ludzie, którzy nie zadają sobie odpowiednich pytań, często nawet nie wiedzą, że robią coś źle (nawet jeśli mają pewne podejrzenia).

Większość systemów zamkniętych tworzy się w wyniku zaprzeczania porażce bądź udawania, że jest ona czymś innym.

Dwie rzeczy popychają ludzi do działania – interes i strach.

Ciekawą rzeczą dotyczącą dotyku jest to, że mózg nie tylko mówi ci, jak coś jest w rzeczywistości, ale jak powinieneś to czuć.

Cała piątka wypytywała mnie nie mniej niż ja ją. Chciały wiedzieć, co robią Hausftauen w Ameryce. Czy to prawda, że są kiepskimi gospodyniami i że głównie przygotowują jedzenie z puszek? Czy to prawda, że mężowie muszą wykonywać większość prac domowych, nawet myć naczynia? Czy to prawda, że Amerykanki rozwodzą się po trzy razy. Wszystko to mówiono im na wykładach w domu matki i dziecka i cieszyły się z możliwości rozmowy z prawdziwym Amerykaninem. Broniłem amerykańskich kobiet najlepiej, jak umiałem, ale wiem, że moje słowa trafiały do niedowierzających uszu.