mit / nauka

Prawdopodobnie wymogiem umysłu ludzkiego jest posiadanie jednolitej i spójnej wizji świata. Brak jej wywołuje lęk i schizofrenię. I trzeba przyznać, że w kwestii jedności i spójności objaśnienie mityczne znacznie przewyższa wyjaśnienie naukowe. Nauka nie dąży bowiem od razu do całkowitego i definitywnego wyjaśnienia Wszechświata; funkcjonuje tylko lokalnie. Przeprowadza na zjawiskach eksperyment szczegółowy i przez to dochodzi do opisywania i definiowania. Zadowala się odpowiedziami cząstkowymi i tymczasowymi. Wszelkie inne natomiast systemy wyjaśniania: magiczne, religijne czy mityczne, inaczej niż nauka, ogarniają wszystko. Dotyczą wszystkich dziedzin. Odpowiadają na wszystkie pytania. Tłumaczą pochodzenie, teraźniejszość, a nawet przyszłość Wszechświata. Można oczywiście odrzucać typ eksplikacji oferowany przez mit czy magię. Nie można jednak im odmówić jednolitości i spójności, albowiem odpowiadają one bez najmniejszego wahania na każde pytanie oraz rozwiązują wszystkie trudności przez prosty i jedyny argument a priori.

Nauka w pytaniach, jakie stawia, i w odpowiedziach, których poszukuje, na pierwszy rzut oka wydaje się mniej ambitna niż mit. Początek nowożytnej nauki zaczyna się w istocie od tej chwili, gdy pytania ogólne zostały zastąpione przez pytania ograniczone; do momentu, w którym w miejsce pytań: „Jak został stworzony Wszechświat?” „Z czego jest utworzona materia?” „Czym jest istota życia?”, zaczęto zadawać sobie pytania typu: „Jak spada kamień?” „Jak płynie woda w rurze?” „Jaki jest obieg krwi w ciele?”. Zmiana ta przyniosła niespodziewany rezultat. Podczas gdy na pytania ogólne otrzymano tylko odpowiedzi ograniczone, pytania ograniczone doprowadziły, jak się okazało, do odpowiedzi coraz bardziej ogólnych.