Treść |
Tytuł |
Autor(zy) |
Ident / Data wpisu |
Doskonalenie procesu podejmowania decyzji przypomina uczenie się ojczystego języka. Nawet jeśli większość z nas niewiele wie o mechanizmach języka, który opanowaliśmy w dzieciństwie, to nie przeszkadza nam to w biegłym się nim posługiwaniu. Mimo to wszyscy popełniamy błędy, niepoprawna gramatyka, niewłaściwe używanie słowa, wadliwa budowa zdań. Każdego roku sprzedaje się miliony książek o poprawnym pisaniu przeznaczonych dla osób władających językiem ojczystym i przywiązujących wagę do bardziej precyzyjnego komunikowania się. Podobnie ma się sprawa z podejmowaniem decyzji. Wszyscy dysponujemy instrumentarium pomagającym nam przejść przez życie, jest jednak ciągle miejsce dla ulepszeń, które można (czy raczej można byłoby) wprowadzić. Wprowadzenie ich wymaga świadomego przemyślenia tego, co przez całe życie robiliśmy nieświadomie. Od dnia, w którym zaczęliśmy raczkować, dokonujemy niezliczonych wyborów i tak jak wszyscy rozwinęliśmy w sobie systemy i układające się w trendy sposoby postępowania, których używamy natychmiast i ciągle, nie będąc w najmniejszym stopniu świadomymi ich istnienia.
|
Jak życie naśladuje szachy
|
Kasparow, Garri
|
9788389812513:118
23.01.2009
|
Czysta wiedza jest największą wyzwolicielką. Zrównuje ludzi i państwa, podkopuje stanowiące zawadę archaiczne przesądy i obiecuje wzniesienie wzwyż trajektorii ewolucji kulturowej. Nie wierzę jednak, że potrafi zmienić podstawowe reguły zachowania się człowieka lub odmienić główny tor dającego się przewidzieć biegu historii. Poznanie samych siebie pozwoli odkryć te biologiczne elementy natury ludzkiej, z których rozwinęło się współczesne życie społeczne z wszystkimi jego dziwacznymi formami. Pozwoli z większą precyzją odróżnić te rodzaje przyszłych działań, które są bezpieczne, od tych, które kryją w sobie zagrożenie. Możemy mieć nadzieję, że będziemy potrafili rozsądniej decydować, które elementy natury ludzkiej należy kultywować, a które tępić, którymi cieszyć się bez ograniczeń, a z którymi obchodzić się ostrożnie. Jednakże dopóki w odległej przyszłości nasi potomkowie nie nauczą się zmieniać samych genów, dopóty nie zlikwidujemy opornej, biologicznej substruktury. Po sformułowaniu tej podstawowej tezy zapraszam do przyjrzenia się z perspektywy teorii socjobiologicznej czterem zasadniczym rodzajom zachowania się: agresji, zachowaniom seksualnym, altruizmowi i religii.
|
O naturze ludzkiej
|
Wilson, Edward O.
|
83-06-01451-0:132
17.05.2009
|
Ernst Mach, fizyk oraz zwiastun pozytywizmu logicznego, wyraził te ideę w następujący sposób: „Można uważać, że nauka to problem minimalizmu – jak najpełniejsza prezentacja faktów, przy możliwie jak najmniejszym wysiłku umysłowym.”.
|
O naturze ludzkiej
|
Wilson, Edward O.
|
83-06-01451-0:38
17.05.2009
|
W historii nauki największe postępy zawdzięczamy bardzo często nowego typu uogólnieniom, umiejącym połączyć to, co dotychczas wydawało się tworzyć odrębne dziedziny.
|
Gra możliwości
|
Jacob, Francois
|
83-06-01550-9:26
14.06.2009
|
W rzeczywistości mnóstwo ludzi akceptuje teorie naukowe, ponieważ ktoś powiedział, że są one prawdziwe, a nie dlatego, że je rozumie.
Indeed, many people accept the ideas of science because they have been told that these ideas are true rather than because they understand them.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:9
05.01.2010
|
Arystoteles uświadomił sobie jedną jedną z kluczowych cech nauki we wczesnym stadium jej rozwoju: nie oferuje ona innej nagrody oprócz intelektualnej satysfakcji. "Od czasu, gdy ludzie zainteresowali się filozofią, aby wyjść ze stanu ignorancji, ich celem stało się raczej raczej poznanie świata, niż jakieś praktyczne korzyści. Historia to potwierdza: ilekroć potrzeby życiowe zostały pełniej zaspokojone, ludzie zwracali swe umysły ku wiedzy, rozumianej jako przeciwwaga rozrywki".
Aristotle also clearly recognized one of the key features of early science: it offered no reward other than intellectual gratification. 'Thus, since men turned to philosophy in order to escape from a state of ignorance, their aim was evidently knowledge, rather than any sort of practical gain. The evidence of history confirms this: for, when the necessities of life were mostly provided, men turned their minds to this study as a leisure-time reaction.'
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:53
25.01.2010
|
Sama natura naukowego i technicznego myślenia jest odmienna. Wiele aspektów techniki ma charakter obrazowy i niewerbalny, czym różni się od myślenia naukowego. Nie idzie o to, że naukowcy nie unaoczniają struktur, pojęć i mechanizmów, ale że podstawową formą wypowiedzi naukowej jest opis, a obrazy muszą się przekładać na symbole matematyczne. Nie przejmując się zwerbalizowanymi teoriami, twórcy techniki zestawiają w swych umysłach nowe kombinacje rozmaitych elementów. Od renesansu do XIX wieku wiedzę techniczną przekazywano w książkach ilustrowanych obrazami mechanicznego sprzężenia, zestawów przekładni i krzywek oraz samych maszyn, na przykład pomp. Wypowiadano fałszywą opinię, że wszystkie te mechaniczne sztuczki opierają się na matematyce, tymczasem prawda była całkiem inna: nie mamy dowodu, że projekty maszyn inspirowano geometrią czy arytmetyką. Podobnie jak w przeszłości, nadal uważa się powszechnie, że opieranie projektów na osiągnięciach nauki przydaje wynalazkom splendoru. Myślenie obrazowe zdominowało także projekty przemysłowe. Nauka nie oferowała na przykład żadnych porad pierwszym projektantom motocykla - nie mogła im podpowiedzieć, gdzie i w jakim położeniu względem siebie zainstalować silnik, akumulator i bak z benzyną.
The very natures of scientific and technological thinking are dissimilar. Many aspects of technology are visual and non-verbal, which is quite unlike scientific thinking. It is not that scientists do not visualize structures, concepts and mechanisms, but exposition is fundamental to science and the images must be translated into language and symbols, particularly mathematics. Unencumbered by verbalized theories, the designers of technology bring together, in their minds, different elements in new combinations. In contrast to science, technological knowledge from the Renaissance until the nineteenth century was carried in books which were dominated by illustrations - the information was largely carried in pictorial form. Many of the books carried numerous illustrations of mechanical linkages, assemblies of gears and cams, and machines themselves, such as pumps. Curiously, there were claims that all these mechanical arts rested on the firm foundation of mathematics, but quite the contrary was true: there is no evidence for the use of either geometry or arithmetic in the design of the machines. It seems that it was true even then, as now, that claims that designs were based on science gave them greater respectability. Visual thinking also dominated industrial design. Science offered no guidance to the early designers of motorcycles, for example - it could not teU them where to put the engine, battery and fuel tank in relation to one another.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:47_2
25.01.2010
|
"Rozwój zachodniej nauki bazował na dwóch osiągnięciach: odkryciu przez filozofów greckich systemu logiki formalnej (w geometrii Euklidesa) oraz dostrzeżeniu możliwości wykrycia związków przyczynowych za pomocą systematycznych doświadczeń (w renesansie). Moim zdaniem nie ma potrzeby dziwić się, że chińscy mędrcy nie uczynili podobnych postępów. Zdumiewa raczej to, że odkrycia te w ogóle zostały dokonane".
The development of Western science has been based on two great achievements, the invention of the formal logical system (in Euclidean geometry) by the Greek philosophers, and the discovery of the possibility of finding out causal relationships by systematic experiment (at the Renaissance). In my opinion one need not be astonished that the Chinese sages did not make these steps. The astonishing thing is that these discoveries were made at all.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:62
25.01.2010
|
To prawda, że w Chinach nie rozwinęła się geometria, ale być może tamtejsza filozofia i nieobecność kapitalizmu w tym regionie świata również wpłynęła na omawiane stanowisko.
It is true that the Chinese did not possess geometry, but perhaps their philosophy and the absence of capitalism were also important.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:62_2
25.01.2010
|
Trzeba tu podkreślić znaczenie chrześcijaństwa, które popierało zachodnioeuropejski racjonalizm, to znaczy postawę kształtującą się w toku rzeczowych dyskusji, potrzebną także w nauce, a wreszcie stworzyło system filozoficzny, w którym pojawia się możliwość - a nawet przekonanie- że istnieją prawa kontrolujące przyrodę. To przekonanie jest osobliwością chrześcijaństwa.
A case can be made for the importance of Christianity in fostering, in the West, the rationality, in the sense of logical arguments and reasoned discussion, that was necessary for science, and in also providing a system in which there was the possibility - even the conviction - that there were laws controlling nature. Such a conviction was unique to Christianity.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:62_3
25.01.2010
|
Uwydatniając wkład społeczności chrześcijańskich w rozwój nauki, musimy także uwzględniać udział islamu. Uczeni islamscy również kontynuowali tradycję grecką i nie byłoby niedorzeczne stwierdzenie, że islam steruje całościową perspektywą wiedzy, uważając rozwój wiedzy za cnotę. Nie samo zatem chrześcijaństwo przyczyniło się do rozkwitu nauki na Zachodzie w XVI wieku.
While emphasizing the contribution of Christian society to science, the contributions of Islam must also be recognized. Islamic scholars also continued the Greek tradition, and it may not be irrelevant that Islam offers a unifying perspective of knowledge and considers the pursuit of knowledge to be a virtue. It could, of course, not have been Christianity alone that was responsible for the flowering of science in the West in the sixteenth century.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:65
25.01.2010
|
Przedstawiony tutaj pogląd głosi, że naukę rozwinęły jedynie te społeczeństwa, które pozostawały pod wpływem Greków.
The view presented here is that only those societies influenced by the Greeks developed science.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:65_2
25.01.2010
|
Nie istniała żadna nieunikniona konieczność, że powinna ona (nauka) rozwinąć się w Grecji, a duchowy klimat chrześcijaństwa i kapitalizmu będzie sprzyjał kontynuacji tej tendencji.
There was no inevitability that science should have arisen in Greece, or that it should have been sustained by the intellectual climate of Christianity and capitalism.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:69
25.01.2010
|
Pewnego razu matematyk David Hilbert powiedział, iż rangę dzieła naukowego można mierzyć liczbą wcześniejszych publikacji o tej samej tematyce, które straciły znaczenie po jego wydaniu.
As the mathematician David Hilbert once expressed it, the importance of a scientific work can be measured by the number of previous publications it makes it superfluous to read.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:101
25.01.2010
|
Natomiast słuszne jest twierdzenie, że uczeni pragną, by ich teorie osiągnęły nieprzeciętny sukces. Jego miarą może być chociażby liczba cytowań danej pracy w rozprawach innych badaczy, czyli stan recepcji nowatorskich rozwiązań.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:103
25.01.2010
|
Kuhn stwierdził później, że kolejne rewolucje naukowe następują przez wzrastającą liczbę deformacji istniejącego paradygmatu. Zniekształcenia te narastają w wyniku trudności, których doświadczają koncepcje wymuszone przez aktualny paradygmat. Ponieważ konkurencyjne paradygmaty Kuhn traktuje jako niewspółmierne, a tym samym nie pozwalające się porównywać, nie istnieje żadna racjonalna przesłanka do zmiany, rewolucje naukowe zaś należy objaśniać, wychodząc do analizy wspólnoty świata nauki. Istnieje zatem proces społeczny, który sprawia, że owa wspólnota uznaje nowy paradygmat, ponieważ - jak wiadomo - uczeni nie lubią rezygnować z poglądów okupionych ciężkim wysiłkiem. Ponownie odwołajmy się do stwierdzenia Plancka, że pewna grupa ludzi nauki nie robi tego nigdy, a nowe idee upowszechniają się, gdy umrą ich przeciwnicy. Cyniczne to spostrzeżenie. Czyż nie jest bardziej prawdopodobne, że społeczność naukowa, choć z bólem, to jednak akceptuje nowy pogląd (tak jak teorie dryfowania kontynentów Wegnera), jeśli udowodni się jej, że nowa teoria oferuje bardziej satysfakcjonujące wyjaśnienie zjawiska? Kuhn ma wprawdzie rację, uwydatniając znaczenie mechanizmów społecznych w biologii, ale to właśnie one zbliżają nas do otchłani relatywizmu.
Kuhn has further claimed that paradigm-changes come about through revolutions in science which result from the increasing number of strains put upon the existing paradigm. These strains arise because of the difficulties that are being experienced with the ideas constrained by the current paradigm. Since rival paradigms are regarded by Kuhn as being incommensurable, and so cannot be compared, there is thus no rational basis for the change from one to another: rather, one has to explain the revolutions in terms of the social structure of the scientific community. That is, there is a social process by which the community is persuaded to adopt the new paradigm, since, as we have seen, scientists do not like to give up their hard-won ideas. One may recall Planck's remark that some scientists never do this and the new ideas become established because their opponents die. This may be rather a cynical view. Is it not much more likely that the community will adopt the new view - however painful, like Wegener's ideas about continental drift - when new evidence shows that the new theory provides a more satisfactory explanation? Nevertheless, Kuhn is correct in emphasizing the importance of social process in biology, but in acknowledging this we approach the abyss of relativism.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:109
25.01.2010
|
Murray Gell - Mann, jeden z jej twórców, mówi: "Współczesną fizyką rządzi imponująca i bałamutna dziedzina, zwana mechaniką kwantową, którą wynaleziono pięćdziesiąt lat temu. Przetrwała ona wszystkie próby i przypuszczamy, że jest koncepcją prawidłową. Nikt jej nie rozumie, ale wszyscy wiedzą, jak ją stosować i jak odnosić do wszystkich zagadnień. Nauczyliśmy się więc żyć ze świadomością faktu, że nikt jej nie rozumie".
Murray Gell-Mann, one of the founders of modern physics, says: "All of modern physics is governed by that magnificent and thoroughly confusing discipline called quantum mechanics invented more than fifty years ago. It has survived all tests. We suppose that it is exacdy correct. Nobody understands it but we all know to. use it and how to apply it to all problems: and so we have learned to live with the fact nobody can understand it".
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:160
25.01.2010
|
David Hume wyciągnął z tego logiczny wniosek i ujął go zwięźle: "Nasza najświętsza religia opiera się na wierze, nie na rozumie". Sprzeciwiając się tradycyjnej doktrynie o dopełnianiu się religii i nauki, Hume utrzymywał, że wykluczają się one wzajemnie.
The tradition of Averroes was taken to its logical conclusion by David Hume, who put it succinctly: 'Our most holy religion is founded on Faith, not on reason.' Opposing the traditional doctrine that science and religion were complementary, Hume maintained that they were mutually exclusive.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:161
25.01.2010
|
św. Anzelm: wiara szuka zrozumienia.
St Anselm: faith seeking understanding.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:163
25.01.2010
|
Jeśli nawet większą część nauki Arystotelesa, o ile nie cała, jest błędna - wszak można go uważać za naukowca zdrowego rozsądku - to trzeba przyznać, że stworzył on jednak podstawy systemu mającego wyjaśnić jak działa świat. Systemu, który opiera się na aksjomatach i logicznej dedukcji. Został on znakomicie wykorzystany przez Euklidesa i Archimedesa. Natomiast Chińczycy, których często wyobrażano sobie jako uczonych, byli doświadczonymi inżynierami, ale do nauki wnieśli niewielki wkład. Ich koncepcje filozoficzne w istocie cechował mistycyzm, podczas gdy na rozwój nauki na Zachodzie wpłynął racjonalizm i koncepcja praw rządzących naturą.
Even though most, if not all, of Aristotle's science was wrong - he can be thought of as the scientist of common sense - he established the basis of a system for explaining the world based on postulates and logical deduction. This was brilliantly exploited by Euclid and Archimedes. By contrast the Chinese, often thought of as scientists, were expert engineers but made negligible contributions to science. Their philosophies were essentially mystical, and it may have been rationality and a concept of laws governing nature that allowed science to develop in the West.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:11_2
26.01.2010
|
Zasadnicze cechy nauki najłatwiej przedstawić na przykładzie fizyki. Próbuje ona wyjaśnić nam zjawiska natury - świata, w których żyjemy. Tłumaczy ogromną różnorodność zjawisk - ruch wszystkich obiektów, naturę świata i dźwięku, ciepła i elektryczności, elementarną strukturę rzeczy - za pomocą możliwie najmniejszej ilości zasad. Kontynuuje surowe teorie, które muszą zarówno przejść testy zmierzające do ich potwierdzenia, jak i odeprzeć próby zanegowania. Teoriom stawia się również konieczny wymóg, by były zdolne do modyfikacji lub nawet odrzucenia, jeśli wskażą na to dowody. W procesie tym wszystkie zjawiska muszą być postrzegane przez niezależnych obserwatorów, ponieważ wiedza naukowa jest wiedzą społeczną.
Physics is probably a good way of showing what is meant by science: it tries to provide an explanation of nature - the world we live in - at the most fundamental level. It aims to find explanations for an enormous variety of phenomena - the movement of all objects; the nature of light and sound, heat and electricity; the fundamental constitution of matter - in terms of as few principles as possible. Rigorous theories are constructed which explain observed phenomena, and these theories must be capable of being tested by both confirmation and attempts to falsify them. It is also an absolute requirement that theories must be capable of modification, or even abandonment, when evidence demands it. In this
process, all the phenomena must be capable of observation by independent observers, for scientific knowledge is public knowledge.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:14
26.01.2010
|
W przeciwieństwie do nauki codzienne myślenie oparte na zdrowym rozsądku określane jest za pomocą swojej naturalności. Idzie tu o złożone procesy umysłowe, których zazwyczaj jesteśmy nieświadomi, a które pozwalają nam zaspokoić potrzeby życia codziennego. W większości wypadków całkowicie to wystarcza, ale nauka potrzebuje czegoś więcej. Myślenie potoczne pozbawione jest bowiem rygoru, logiczności i obiektywizmu. Większość ludzi traktuje swoje opinie o świecie jako prawdziwe, nie uświadamiając sobie motywów poszczególnych sądów. Tymczasem to rozumienie stanowi przeciwieństwo świadomej i samokrytycznej metodologii nauki. Zdroworozsądkowe myślenie wykazuje skłonności do popełniania błędów, szczególnie wtedy gdy problemy mają charakter formalny, a dostęp do informacji jest ograniczony. Tak naprawdę nie zmaga się ono z formą i nie tworzy ogólnych rozwiązań. Różnice pomiędzy myśleniem zdroworozsądkowym a naukowym można wyjaśnić na dwa sposoby: przez obserwacją rozwoju intelektualnego dzieci i rozpatrując pewne aspekty rozumowania dorosłych.
Unlike science, everyday common-sense thinking is characterized by its naturalness. It involves complex mental processes of which we are usually quite unaware but which allow us to deal with the requirements of daily life. For most of everyday life it works extremely well, but for science it is quite unsatisfactory. It is quite different from scientific thinking, lacking the necessary rigour, consistency and objectivity. Most people regard their ideas about the world as being true without being aware of the grounds for a particular belief. This is quite unlike the self-aware and self-critical methodology of science. Common-sense thinking is also prone to lead to error, particularly when formal problems are posed and when the information available is limited. Indeed, common-sense thinking is not concerned with tackling formal problems or generating general solutions. The differences between common-sense thinking and scientific thinking can be illuminated in two ways: first by looking at the way in which children develop their thinking and then by looking at some aspects of adult thinking.
|
Nienaturalna natura nauki
|
Wolpert, Lewis
|
83-85416-22-6:25
26.01.2010
|
Tam, gdzie można stworzyć model i na jego podstawie prowadzić skuteczne przewidywania, kończy się opisywactwo, a zaczyna nauka.
|
Homo przypadkiem sapiens
|
Fijałkowski, Konrad; Bielicki, Tadeusz
|
9788301156329:59
30.07.2010
|
Chciałbym tylko zasugerować wam obu jedną rzecz: póki jesteście młodzi, studiujcie raczej nauki przyrodnicze, a mniej rozmawiajcie o polityce. O polityce trzeba rozmawiać, ale teraz powinniście się skoncentrować na naukach przyrodniczych (…). tylko nauka daje prawdziwą wiedzę, a w przyszłości znajdzie nieograniczone zastosowanie(…).
|
Mao
|
Jung Chang
|
9788373594425:235
09.08.2010
|
Na użytek antypolskiej propagandy pracowało wiele instytucji o charakterze naukowym, dotowanych w rozmaity, zakamuflowany sposób przez władzę
|
Sojusz Piłsudski-Hitler
|
Choiński, Janusz
|
9788392599128:115
22.10.2010
|
Wartość teorii naukowej mierzy się jej zdolnością do przekształcania niewielkiej liczby aksjomatycznych tez, w szczegółowe twierdzenia dotyczące przewidywanego przebiegu obserwowalnych zjawisk. W ten sposób teoria atomu Bohra umożliwiła powstanie nowoczesnej chemii, a chemia ta stworzyła nową biologię komórki. Miarą wartości teorii jest nadto zakres, w jakim oparte na niej przewidywania mogą zwycięsko współzawodniczyć z przewidywaniami wyprowadzonymi z innych teorii dotyczących tych samych zjawisk – system Kopernika po krótkiej walce odniósł zwycięstwo nad systemem Ptolomeusza. I wreszcie, teoria naukowa zyskuje wpływ i prestiż wśród uczonych w miarę tego, jak coraz więcej faktów pozwala ująć w łatwe do zapamiętania i poręczne schematy eksplanacyjne i jak nowo odkrywane fakty okazuj się zgodne z jej tezami – więcej przemawia na rzecz prawdopodobieństwa, że Ziemia jest okrągła, niż że jest płaska.
|
O naturze ludzkiej
|
Wilson, Edward O.
|
83-06-01451-0:64_2
28.12.2010
|
Mimo to – rzecz zadziwiająca – wysoka kultura cywilizacji zachodniej istnieje w oderwaniu od nauk przyrodniczych. W Stanach Zjednoczonych jako intelektualistów określa się ludzi, którzy zgodnie z obowiązującą modą zajmują się naukami społecznymi i humanistycznymi. Snując swoje refleksje nie posługują się językiem chemii i biologii, tak jak gdyby rodzaj ludzki był w pewnym sensie wciąż obserwatorem fizycznej rzeczywistości i posiadał nad nią duchową wyższość. Na stronach „The New York Review of Books”, „Commentary”, „”The New Republic”, „Daedalus”, „National Review”, „Saturday Review” i innych czasopism literackich dominują artykuły, które pisane są tak, jak gdyby większość nauk podstawowych zatrzymała się w dziewiętnastym wieku. Składają się z anegdot historycznych, diachronicznie zestawionych przestarzałych, zwerbalizowanych teorii zachowania się człowieka oraz sądów oceniających bieżące wydarzenia zgodnie z własną ideologią autora. Miłe, lecz frustrujące sposoby wzbudzania umysłów pomagają tchnąć w to życie. Nowoczesna nauka uważana jest wciąż za działalność polegającą na rozwiązywaniu problemów i za zbiór cudów techniki, których znaczenie winno być oceniane w ramach etosu zewnętrznego w stosunku do niej. To prawda, że wielu „humanizujących” przedstawicieli nauk ścisłych wykracza poza granice materializmu scjentystycznego, występując w roli znających się na rzeczy ekspertów, a czasami ujawniając aspiracje literackie, lecz prawie nigdy nie udaje im się zlikwidować przepaści między odrębnymi światami dwóch rodzajów dyskursu. Z małymi wyjątkami są oni oswojonymi przedstawicielami nauk ścisłych, sztandarowymi emisariuszami tego, co przez tych, którzy ich gościnnie przyjmują, musi być uważane za barbarzyńską kulturę, która nie dostąpiła jeszcze łaski pisanego języka. Degraduje się ich, nadając im miano „popularyzatorów”, na które nazbyt ochoczo przystają. Bardzo niewielu wielkich pisarzy z grona tych, którzy mogą poruszyć i posiać niepokój w najgłębszych pokładach umysłu, zwróciło się do prawdziwej nauki, godząc się na stawiane przez nią warunki. Czy zdają sobie sprawę, na czym polega istota wyzwania?
|
O naturze ludzkiej
|
Wilson, Edward O.
|
83-06-01451-0:242
28.12.2010
|
To uświadomiło mi, że musi istnieć pewna ogólna nauka… i że tę naukę należy nazwać „uniwersalną matematyką”.
|
Kartezjusz
|
Robson, Dave; Garratt, Chris
|
9788387626006:88
24.11.2011
|
Dla mnie więc fizyka to w istocie konstruowanie matematycznych modeli.
|
Kartezjusz
|
Robson, Dave; Garratt, Chris
|
9788387626006:89
24.11.2011
|
Problemem kartezjańskiego dualizmu nadal pozostaje to, że świat mentalny i świat fizyczny tak bardzo się od siebie różnią. Świat fizyczny składa się z przedmiotów materialnych, które istnieją w czasie i przestrzeni oraz podlegają ścisłym prawom, które może ustalić fizyka. Świat mentalny zaludniają myśli, które, jak się zdaje, znajdują się poza czasem i przestrzenią i które są subiektywne, prywatne i szczególne dla każdego człowieka.
|
Kartezjusz
|
Robson, Dave; Garratt, Chris
|
9788387626006:126
24.11.2011
|
Każda teoria nosząca trzy wymienione niżej cechy będzie uznawana za naukową:
- Twierdzenia teorii nie dotyczą obiektów konkretnych, lecz specyficznych obiektów teoretycznych.
Na przykład geometria euklidesowa może konstruować twierdzenia o kątach czy odcinkach, termodynamika zaś – o temperaturze czy entropii jakiegoś układu; jednak w naturze nie istnieją kąty, odcinki, temperatury ani entropia.
- Teoria ma strukturę ściśle dedukcyjną,
tzn. jest złożona z niewielu oznajmień podstawowych (zwanych aksjomatami, postulatami bądź zasadami) o własnych charakterystycznych przedmiotach i z metody – jednolitej i powszechnie przyjętej, pozwalającej wyprowadzać z niej nieograniczoną liczbę wniosków. Innymi słowy, teoria dostarcza ogólnych metod rozwiązywania nieograniczonej liczby problemów. Problemy te, formułowane w obrębie struktury danej teorii, są w rzeczywistości „ćwiczeniami”, w tej mierze, w jakiej miedzy specjalistami panuje powszechna zgoda co do metod, których można użyć do ich rozwiązywania i do sprawdzenia poprawności rozwiązań. Metodami podstawowymi są dowodzenie i rachunek. W tym więc sensie zagwarantowana jest „prawda” twierdzeń naukowych.
- Zastosowania do świata rzeczywistego oparte są na regułach odpowiedniości między przedmiotami [enti] teorii a obiektami konkretnymi.
W odróżnieniu od twierdzeń zawartych w obrębie teorii, reguły odpowiedniości nie mają żadnej absolutnej gwarancji. Fundamentalną metodą sprawdzania prawomocności reguł odpowiedniości, tj. stosowalności teorii, jest eksperyment. Wszelako zakres prawomocności reguł odpowiedniości jest każdorazowo ograniczony.
|
Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna.
|
Russo, Lucio
|
9798324204518:31
08.01.2012
|
W wielu dziedzinach ludzkich dociekań obowiązuje intrygujący sposób
pozyskiwania wiedzy. Najpierw dokonuje się obserwacji świata, a następnie dostrzeżone prawidłowości ubiera się w matematyczne wzory. One, z kolei, pozwalają przewidywać coraz to nowe możliwe obserwacje i coraz mocniejsza staje się nasza wiara w ich moc objaśniania i przewidywania.
|
Kres możliwości? Granice poznania i poznanie granic.
|
Barrow, John D.
|
9788373379107:16_2
27.04.2012
|
★
W literaturze naukowej praktycznie nie widać źródłoznawstwa i historiografii. Autorzy nie potrafią: ani metodologicznie sprawdzać wiarygodność źródeł, ani logicznie analizować faktów, ani debatować na temat przeciwstawnych koncepcji, ani tym bardziej dokonywać samodzielnych ocen. Zamiast tego nauczeni są przyjmowania na wiarę i wykuwania na pamięć obowiązujących tez.
|
Gławnaja kniga o Wtoroj Mirowoj
|
Suworow, Wiktor
|
9785995502425:299
16.06.2012
|
Zdaniem Rubii istnieje tylko jedna nauka, a poszczególne dziedziny są tylko rożnymi rozdziałami tej samej książki. Obszary - powiada Lovelock - czy dyscypliny to czysty feudalizm, służą profesorom do tego, żeby mogli zachować domeny, nad którymi sprawują kontrolę.
|
Pasja poznawania. W co wierzą uczeni.
|
Wolpert, Lewis
|
9788385458401:14
19.07.2012
|
Więc w rzeczywistości istnieje tylko jedna nauka, a rozmaite dziedziny są tylko różnymi rozdziałami tej samej książki.
|
Pasja poznawania. W co wierzą uczeni.
|
Wolpert, Lewis
|
9788385458401:296
02.11.2012
|
Na rozwój nauki można spojrzeć jako na rozwój efektywności języka naukowego, jako na postęp po szczeblach rosnącej abstrakcyjności i ścisłości pojęć.
|
Życie systemów
|
Szymański, Jan Maria
|
9788321407401:39
19.05.2013
|
Science is a method utilized in organized efforts to fromulate explanations of nature, always subject to modifications and corrections through systematic observations.
[…]
Consistent with the views of most contemporary historians as well philosophers of science, this definition of science excludes all efforts through most of human history to explain and control the material world,…
|
The Victory of Reason. How Christianity Led to Freedom, Capitalism and Western Success
|
Stark, Rodney
|
9780812972337:12
02.09.2013
|
W ten oto sposób warunki bytowe ludzi absolutnie przeczyły ideałom socjalizmu. […] Głoszony przez socjalizm brak wyzysku człowieka przez człowieka okazał się najbardziej bezpardonowym i niczym nieograniczonym wyzyskiwaniem człowieka (przeciętnego) przez człowieka (władzy). Hasło „Człowiek to brzmi dumnie” przekształcono w pustosłowie. Socjalistyczna wolność w straszną niewolę. Równość i braterstwo w, gorszą od feudalnej, zależność. Socjalistyczne „powszechne bogactwo” w nędzę. Ideały socjalizmu okazały się czekami bez pokrycia. Okazało się, że socjalizm i marksizm to nie nauka, lecz religia i to wysoce prymitywna.
|
Zapadnia. Człowiek i socjalizm.
|
Fiedosiejew, Anatolij Pawłowicz
|
ZAPADNIA:316
16.03.2014
|
Nauka polega na takim grupowaniu faktów, aby można było wyciągnąć z nich ogólne prawa lub wnioski – Charles Darwin.
Darwin said :
"Science consists in grouping facts so that general laws or conclusions may be drawn from them."
|
Sztuka badań naukowych
|
Beveridge, William Ian Beardmore
|
PZWL 213/63:108
11.05.2016
|
Większość biologicznych "faktów" i teorii jest prawdziwa tylko w pewnych ściśle określonych warunkach, a wiedza nasza jest tak bardzo niepełna, że możemy rozumować w najlepszym przypadku jedynie w zakresie prawdopodobieństw i możliwości.
Most biological "facts" and theories are only true under certain conditions and our knowledge is so incomplete that at best we can only reason on probabilities and possibilities.
|
Sztuka badań naukowych
|
Beveridge, William Ian Beardmore
|
PZWL 213/63:112
11.05.2016
|
Auguste Comte mawiał: nauka prowadzi do przewidywania, przewidywanie prowadzi do działania.
|
O telewizji. Panowanie dziennikarstwa.
|
Bourdieu, Pierre
|
9788301160463:87
03.11.2016
|
[…] w kategoriach, które my uważamy za nadprzyrodzone; dla łowców-zbieraczy te niewidzialne istoty są bezpośrednio powiązane z obserwowanym światem przyrody, podobnie jak we współczesnej nauce siła grawitacji jest bezpośrednio powiązana z obserwowanymi ruchami Księżyca.
|
Ewolucja boga
|
Wright, Robert
|
9788376484716:25
28.10.2018
|
★
Technika jest zbyt ważna, by czekać na rozwiązania nauki.
Engineering is too important to wait for science.
Benoit Mandelbrot
|
|
|
_147
12.04.2020
|
Nauka nie jest wolna od społecznych i instytucjonalnych barier utrudniających postęp, którym należy poświęcać należytą uwagę. Obecnie najbardziej problematyczne zjawiska to:
- tendencyjność publikacyjna (wydawanie głównie prac opisujących wyniki pozytywne),
- słabość systemu peer review (oceny prac przez innych naukowców)
- oraz rosnąca liczba badań, których nie udaje się powtórzyć.
Dobre omówienie tych kwestii można znaleźć pod adresem www.economist.com/news/briefing/21588057-scientists-think-self-correcting-alarming-degree-if-not-trouble [dostęp: 29 stycznia 2017].
|
Metoda czarnej skrzynki: Zaskakująca prawda o błędach i naturze sukcesu
|
Syed, Matthew
|
9788365743107:463
10.08.2020
|
|