pracownicy aparatu państwowego

5 lipca kierownictwo rejonu januszpolskiego także uciekło w panice. 7 lipca sekretarz Ulianowskiego KR KP(b)U, przewodniczący RIK, prokurator, szef milicji haniebnie uciekli z rejonu. Bank Narodowy porzucili na pastwę losu. W rejonowym oddziale łączności pozostawili mnóstwo drogocennych rzeczy, przekazy pieniężne, przesyłki itp. W rejonie tym oddział milicji porzucił bez ochrony około 100 karabinów”.

Był to program rządowy, mający na celu wydźwignięcia aborygeńskich dzieci z nędzy i upośledzenia społecznego poprzez ich fizyczne oddzielenie od rodzin i społeczności. Dokładne liczby nie są znane, ale wiadomo, że w latach 1910-1970 część aborygeńskich dzieci – od jednej dziesiątej do jednej trzeciej – została odebrana rodzicom i umieszczona w rodzinach zastępczych lub ośrodkach państwowych. Koncepcja ta, wtedy uchodząca za postępową, miała przygotować dzieci do lepszego życia w świecie białych. Najbardziej zdumiewa mechanizm prawny, który to umożliwił. Do lat sześćdziesiątych w większości australijskich stanów prawnymi australijskich dzieci nie byli rodzice, tylko państwo, które mogło w każdej chwili zabrać dzieci z domu, jeśli uznało to za wskazane, bez słowa wyjaśnienia i przeprosin.

– Celem tego było wyeliminowanie wszelkiego kontaktu między rodzicami i dziećmi – tłumaczył mi Jim Brooks. – Znamy przypadek kobiety, której pięcioro dzieci wysłano do pięciu różnych stanów. Nie miała z nimi żadnego kontaktu, nie wiedziała, gdzie są, czy nie chorują, czy są szczęśliwe i tak dalej. Ma pan dzieci?
– Czwórkę
– Niech pan sobie wyobrazi, że pewnego dnia pod pana dom przyjeżdża furgonetka z opieki społecznej i urzędnik pana informuje, że zabiera pana dzieci. Niech pan spróbuje sobie wyobrazić, co by pan czuł, gdyby pan musiał stać i patrzeć, jak pakują pana dzieci do furgonetki. Potem furgonetka odjeżdża, dzieci płaczą, patrzą na pana przez tylną szybę i pan wie, że prawdopodobnie już nigdy ich nie zobaczy.
– Wystarczy… – przerwałem.
Uśmiechnął się do mnie współczująco.
– I nic nie może pan zrobić. Nie ma się pan do kogo zwrócić. Żaden sąd nie stanie po pana stronie. To trwało kilkadziesiąt lat.
– Skąd tyle okrucieństwa?
– Oni nie uważali tego za okrutne. We własnym mniemaniu robili coś dobrego.

Podał mi streszczenie raportu komisji i pokazał cytat z początku XX wieku, słowa wędrownego inspektora Jamesa Isdella, który napisał o pozbawionych dzieci rodzicach: „ich smutek może się w tej chwili wydawać dojmujący, ale szybko zapomną o swoim potomstwie”.
– Oni szczerze uważali, że Aborygeni są pozbawieni normalnych, ludzkich uczuć. Dzieciom często mówiono, że ich rodzice nie żyją, a czasem, że już ich nie chcą. Chciano im w ten sposób pomóc znosić ich los. Może pan sobie wyobrazić konsekwencje. Trauma wpychała ludzi w alkoholizm, a statystyka samobójstw była kosmiczna.
– Co się później działo z tymi dziećmi?
– Pozostawały w rodzinach zastępczych albo ośrodkach do szesnastego, siedemnastego roku życia, a potem puszczano je w świat. Miały do wyboru zostać w miastach i radzić sobie z nieuchronnymi uprzedzeniami albo wrócić do swoich wspólnot i do tradycyjnego modelu życia, którego już nie pamiętały, z ludźmi, których właściwie nie znały. Upośledzenie społeczne i patologie były wpisane w ten system. Niektórzy przekonują, że odbieranie dzieci dotyczyło tylko niewielkiego odsetka aborygeńskich rodzin. Po pierwsze to nieprawda, ponieważ prawie wszystkie rodziny mniej lub bardziej bezpośrednio ucierpiały, a po drugie, takie mówienie świadczy o niezrozumieniu istoty tej tragedii, ponieważ odbieranie dzieci nieodwracalnie niszczyło cały tradycyjny system stosunków społecznych.

Więc tylkom ja jeden mądry?! Tak, bo jestem poza życiem i w nic się nie mieszam.