rządzenie

To jest prawda. Ale czy ta prawda nie odnosi się też do komunizmu i socjalizmu? Czy te wszystkie Marksy i Leniny to nie była przede wszystkim kawiarniana cyganeria? Faszyzm i socjalizm, to są dwie odmiany tego samego zjawiska. Ujmując rzecz szerzej, także i kapitalizm jako zjawisko gospodarczo-społeczne, oraz liberalizm jako prąd intelektualny, należą do tego samego zjawiska. Jego istotą jest pojęcie świata bez Boga. Oraz przekonanie, że można tu na ziemi urządzić materialistyczny raj, w którym zapewnione zostanie szczęście ludzkości przez zaspokojenie jej potrzeb materialnych.

Świat jest o wiele bardziej skomplikowany – i o wiele prostszy. Nie żyjemy tylko dla zaspokojenia naszych materialnych potrzeb. Szczęście, do którego dążymy, ale którego tu na ziemi nigdy nie osiągniemy, nie jest bynajmniej głównie szczęściem natury materialnej. Świata w sposób idealny urządzić się nie da. Nie ma się co łudzić, że zbudujemy raj na ziemi. Kto dąży do materialistycznej utopii osiągnie tylko jedno: zamiast raju na ziemi, zbuduje tu piekło. Urządzanie świata wedle doktrynerskich formułek, wszystko jedno, faszystowskich czy socjalistycznych, prowadzi zawsze do tego samego rezultatu: do prokrustowego dopasowywania żywych ludzi i żywego społeczeństwa do sztucznych ram wykoncypowanych przez bezduszne, doktrynerskie mózgi. Zarówno pojedynczy człowiek, naród jak i cała ludzkość mają przed sobą tylko jedną drogę: żyć uczciwie i po Bożemu oraz starać się robić to, co dyktują rozum oraz doświadczenie, by los swój własny, swoich bliźnich i przyszłych pokoleń polepszyć. Oraz kierować się miłością, nie nienawiścią; budować, a nie burzyć.

Jeden z kolegów z Dossel, którego w 1947 przypadkowo spotkałem w zachodniej Europie, a który mieszkał w Polsce, opowiadał mi o pewnej współczesnej wypowiedzi Rapackiego w prywatnej rozmowie:
– Demokracja? Wybijcie to sobie z głowy. W Polsce nie ma demokracji. W Polsce jest rewolucja. Wybory? Pyta pan, czy osiągnęlibyśmy większość, gdyby wybory były wolne? Niech się pan nie obawia, że się uchylę od szczerej odpowiedzi. Stać mnie na to, by odpowiedzieć panu prawdę. Gdyby były dziś w Polsce wolne wybory, nie tylko nie zdobylibyśmy większości, ale nie zdobylibyśmy nawet 5 procent głosów. Przeciwko nam jest dziś w Polsce 95 proc ludności. Ale co z tego? To jest nieuświadomiona masa. Jeśli nie rozumie ona swego dobra, to trzeba ją do tego zmusić.

Był on jednym z tych, którzy przeprowadzili w Polsce „rewolucję” wbrew woli przytłaczającej większości narodu oraz korzystając z oparcia o rosyjskie bagnety.

Słowa dotrzymał – personel ograniczono do 2800 osób, liczbę wydziałów zredukowano do 15. A Narutowicz zyskał wielu wrogów i to czasami dość ustosunkowanych. Zwolnieni urzędnicy głośno protestowali, a nikogo nie interesowało, że sam minister spędzał w biurze czas do wieczora, imponując kompetencją i niezależnością. Nie ograniczał się zresztą wyłącznie do pracy biurowej, chętnie wyjeżdżał w teren, gdzie jego ogromne doświadczenie było bardzo pożądane.

Naród zatem powinien dążyć do tego, by przestrzegając tradycyjnych instytucji, poddawać je powolnym, a mało znaczącym przekształceniom. Osiągnięcie tego jest rzeczą nadzwyczaj trudną i zdaje mi się, że tylko Rzymianie w starożytności, a Anglicy w czasach współczesnych spełnili to zadanie.

Rzecz zrozumiała, że Niemcy nie pozwalają Żydom na samodzielne wyciąganie logicznych wniosków. Podsuwają natomiast, niby niechcący, wnioski „odpowiednie”.

Jednak 3 lutego demokratyczny ruch odniósł ważne zwycięstwo. Demonstranci odparli oddziały awanturników Mubaraka i udowodnili, że można ich w ten sposób rozpędzić. Mubarak okazał się wyraźnie osłabiony, a jego ustąpienie zdawało się już tylko kwestią czasu. Wojsko zaczęło się więc przygotowywać na czasy po Mubaraku. Najwyraźniej 3 lutego ostatecznie porzucili prezydenta, by ratować własne przywileje.

To jeden z powodów, dla których systemy zamykają się na nowe informacje: ludzie, którzy nie zadają sobie odpowiednich pytań, często nawet nie wiedzą, że robią coś źle (nawet jeśli mają pewne podejrzenia).

Większość systemów zamkniętych tworzy się w wyniku zaprzeczania porażce bądź udawania, że jest ona czymś innym.

Pod koniec X wieku w niektórych częściach północnych Chin zaczął się rozwijać przemysł żelazny. Do 1018 roku huty produkowały około 35 000 ton rocznie, co było niewiarygodnym osiągnięciem na tamte czasy, a sześćdziesiąt lat później mogły wyprodukować ponad 100 000 ton. To nie była operacja rządowa. Osoby prywatne skorzystały z okazji, jaką stwarzał duży popyt na żelazo oraz dostawy łatwo wydobywanej rudy i węgla. Dzięki hutom i odlewniom zlokalizowanym wzdłuż sieci kanałów i żeglownych rzek, żelazo można było łatwo sprowadzać na odległe rynki. Wkrótce ci nowi chińscy hutnicy czerpali ogromne zyski i reinwestowali w rozbudowę swoich hut i odlewni. Dostępność dużych zapasów żelaza doprowadziła do wprowadzenia żelaznych narzędzi rolniczych, które z kolei zaczęły zwiększać produkcję żywności. Krótko mówiąc, Chiny rozpoczęły „rewolucję przemysłową”.

Ale potem wszystko ustało tak nagle, jak się zaczęło. Pod koniec XI wieku produkowano tylko niewielkie ilości żelaza, a wkrótce potem huty i odlewnie zostały doprowadzone do ruiny. Co się stało?

Mandaryni na dworze cesarskim zauważyli, że niektórzy przedstawiciele pospólstwa bogacili się na produkcji i zatrudniali chłopów za wysokie wynagrodzenie. Uznali to za zagrożenie dla wartości konfucjańskich i spokoju społecznego. Zwykli ludzie muszą znać swoje miejsce; tylko elita powinna być zamożna. Ogłosili więc państwowy monopol na żelazo i przejęli wszystko. I to jest odpowiedź na nasze pytanie. Jak podsumował dziewiętnastowieczny historyk Winwood Reade, przyczyna wielowiekowej stagnacji gospodarczej i społecznej w Chinach jest prosta: Własność prywatna była niepewna. W tym jednym zdaniu zawarta jest cała historia Azji.

But then it all stopped as suddenly as it had begun. By the end of the eleventh century, only tiny amounts of iron were produced, and soon after that the smelters and foundries were abandoned ruins. What had happened?

Eventually, Mandarins at the imperial court had noticed that some commoners were getting rich by manufacturing and were hiring peasant laborers at high wages. They deemed such activities to be threats to Confucian values and social tranquility. Commoners must know their place; only the elite should be wealthy. So they declared a state monopoly on iron and seized everything. And that was that. As the nineteenth-century historian Winwood Reade summed up, the reason for China’s many centuries of economic and social stagnation is plain: Property is insecure. In this one phrase the whole history of Asia is contained.

Prophets challenge the status quo, often earning the hatred of those in power.

dr. Michael Hudson

Tarek El Diwany