Grupa społeczna

Definiens:

Grupa społeczna to zbiór obiektów typu człowiek, współpracujących ze sobą w celu zaspokajania własnych potrzeb. Grupa taka charakteryzuje się trwałą strukturą i ma wypracowane mechanizmy współdziałania, zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego.

Więcej:

Rodzaje grup społecznych:

Ze względu na wielkość grupy społeczne dzieli się na:

grupy małe – kilku- lub kilkunastoosobowe, umożliwiające bezpośrednie stosunki między członkami (np. rodzina, grupy rówieśnicze);
grupy duże – charakteryzują je minimalne kontakty bezpośrednie lub ich brak, gdyż duża liczebność uniemożliwia nawiązywanie bezpośrednich stosunków między ich członkami (np. grupa zawodowa, narody).

Ze względu na stopień sformalizowania grupy społeczne dzieli się na:

grupy formalne – posiadają ściśle określone struktury, cele, normy, często wyznaczane z zewnątrz. Działalność określają prawo i przepisy (np. partie polityczne, Związek Harcerstwa Polskiego);
grupy nieformalne – powstają spontanicznie, w ich ramach występują instytucje nieformalne, a zasady działania wynikają ze wzajemnych interakcji (np. grupy koleżeńskie, subkultury młodzieżowe).

Ze względu na typ więzi grupy społeczne dzieli się na:

grupy pierwotne – w ich ramach istnieją więzi emocjonalne oparte na kontaktach osobistych. Grupy takie cechuje niewielka liczebność, przy czym przynależność do takiej grupy nie zawsze jest dobrowolna (np. rodzina, grupa rówieśnicza);
grupy wtórne – przynależność do nich wynika z dobrowolnego wyboru, cechuje je duża liczebność, a tworzone są dla osiągnięcia określonego celu (np. partie polityczne).

Ze względu na stopień ograniczoności liczby członków grupy społeczne dzieli się na:

grupy zamknięte (ekskluzywne) – stosując liczne i rygorystyczne kryteria przyjęć nowych członków, na przykład urodzenie, status majątkowy, rodzaj wykonywanego zawodu (np. kluby biznesmenów, związki rodzin arystokratycznych);
grupy otwarte (inkluzywne) – są dostępne dla wszystkich chętnych (np. osiedlowe koła szachowe);
grupy ograniczone – stosują różne kryteria przyjmowania członków, np.: wykonywany zawód, wiek, jednak nie tak rygorystyczne jak grupy ekskluzywne (np. klub emerytów, kluby lekarzy).

Cechy grup społecznych:

Względna długotrwałość związku
Względnie spójny i podobny system wartości
Wspólny cel działania
Podobne poglądy - przekonania
Struktura (budowa) i hierarchia (zależność i podporządkowanie)
Funkcjonowanie systemów normatywnych(norm prawnych, moralnych, obyczajowych, religijnych)
Pełnienie określonych ról społecznych
Posiadanie określonych pozycji - statusów społecznych
Wzajemne oddziaływanie na siebie - interakcje społeczne
Różnorodne formy aktywności
Zachodzenie procesu socjalizacji i resocjalizacji
Istnienie określonych więzi międzyludzkich
Istnienie wewnętrznego systemu kontroli i sankcji
Poczucie świadomej identyfikacji z grupą (solidaryzm)
Poczucie odrębności wobec innych grup

Interakcje w grupie społecznej:

solidaryzowanie się z inną osobą, podwyższanie pozycji innej osoby, udzielanie pomocy, nagradzanie,
rozładowywanie napięcia emocjonalnego, żartowanie, śmianie się, okazywanie zadowolenia,
wyrażanie zgody, bierne akceptowanie, rozumienie sugestii, uleganie,
dawanie sugestii, wskazywanie kierunku, pozostawianie innym autonomii
wyrażanie opinii, dokonywanie oceny, wyrażanie uczuć i życzeń,
orientowanie innych, udzielanie informacji, powtarzanie, wyjaśnianie,
pytanie i prośby o zorientowanie, o informację, potwierdzanie,
pytanie o opinię, ocenę, analizę, wyrażenie uczucia,
pytania, prośby o sugestię, pokierowanie,
niezgadzanie się, bierne odrzucanie sugestii innych,
ujawnianie napięcia emocjonalnego, prośby o pomoc,
ujawnianie antagonizmu, obniżanie pozycji innej osoby, bronienie siebie.

Zadania i role lidera grupy:

koordynowanie działalności grupy,
ustalanie celów i polityki grupy,
planowanie sposobów i środków osiągnięcia celu grupowego,
doradztwo merytoryczne
reprezentowanie grupy na zewnątrz,
koordynowanie stosunków wewnątrzgrupowych (przydzielanie, nagradzanie i karanie)
prowadzenie arbitrażu i mediacji,
wzór zachowań dla innych,
symbol grupy,
ogniskowanie odpowiedzialności na sobie,
tworzenie ideologii i procedur postępowania grupy,
uczuciowe wiązanie członków grupy,

Style kierowania grupami:

Demokratyczny - Kierownik zachęca grupę do samodzielnego podejmowania decyzji
Liberalny - Kierownik pozostawia zupełną swobodę członkom grupy jeśli chodzi o podejmowanie decyzji

Jednostka a grupa społeczna :

Konformizm – to postawa i zachowanie jednostki, polegająca na ścisłym podporządkowaniu się normom, systemom wartości, wzorcom zachowań i myślenia oraz powszechnie przyjętym poglądom obowiązującym w danej grupie społecznej. Konformizm oznacza również zmianę opinii lub zachowania człowieka pod naciskiem innych. Czynnikiem powodującym nasilenie postaw konformistycznych jest niskie mniemanie o sobie, czynnikiem osłabiającym jest z kolei wysoka samoocena.

Pozytywne aspekty konformizmu:

czynnik integracji społecznej.

Negatywne aspekty konformizmu:

upowszechnianie naśladownictwa,
propagowanie zachowawczości,
może doprowadzić do alienacji jednostki.

Cechy osób a stopień konformizmu:

płeć osoby poddawanej i płeć osób wywierających nacisk – kobiety łatwiej ulegają naciskowi,
zdolność twórczego myślenia – osoby posiadające tą umiejętność nie ulegają naciskom grupy,
wiara we własne siły – wysoka samoocena utrudnia uleganie naciskom,
przekonanie o własnych kompetencjach – powoduje niepoddawanie się naciskom,
pozycja członka grupy – najbardziej konformistyczne są osoby najwyżej cenione przez grupę,
motywacja – osoba mająca silnie rozwiniętą motywację będzie konformistą jeżeli w ten sposób zrealizuje zamiary.

Rodzaje zachowań konformistycznych:

oczekuje nagrody lub chce uniknąć kary – uleganie,
chce się upodobnić do innej osoby lub grupy osób, pod wpływem których pozostaje – proces ten nazywa się identyfikacją,
przyjmuje za własne normy, wartości, postawy i poglądy obowiązujące w grupie lub charakteryzujące inną osobę – co nazywa się internalizacją, czyli uwewnętrznieniem.

Postawą przeciwną wobec konformizmu jest nonkonformizm. Charakteryzuje się on zarówno odrzuceniem, jak i nieposłuszeństwem wobec obowiązujących w danej grupie wartości, norm, zwyczajów, obyczajów i autorytetów.

Uwagi: