Subsydiarność

1. (w katolickiej nauce społecznej) doktryna społeczna mówiąca, ze wszelkie organizacje społeczne powinny służyć jednostkom. Z doktryny tej wynikają następujące zasady:

   1. każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub same jednostki działające w ramach społeczeństwa,

   2. szczebel wyższy władzy może interweniować na szczeblu niższym wyłącznie wtedy gdy ten absolutnie nie radzi sobie ze zrealizowaniem swego zadania

2. (w polityce) zasada podejmowania decyzji na najniższym, z możliwych dla danej decyzji, poziomie społecznym

3. Tyle władzy, na ile to konieczne, tyle wolności, na ile to możliwe oraz tyle państwa, na ile to konieczne, tyle społeczeństwa, na ile to możliwe.

4. Władza powinna być scentralizowana tylko na tyle na ile to konieczne, i zdecentralizowana na tyle na ile to tylko możliwe.

[Na podstawie:
- Collins English Dictionary Complete & Unabridged 10th Edition. Retrieved June 24, 2017
  from Dictionary.com website http://www.dictionary.com/browse/subsidiarity
- Wikipedia Stan 2017.06.24]

Etymologia słowa "Subsydiarność"

Łacińskie subsidiarius znaczy "stanowiące rezerwę, posiłkowy, służące do wsparcia lub uzupełnienia, w wojskowości odwód",

natomiast

Łacińskie subsidium to "pomoc, wsparcie, złagodzenie".

Uwaga: subsydiarność pochodzi od subsidiarius, a nie subsidium

[Source Online Etymology Dictionary Retrieved June 24, 2017 from etymonline.com website http://www.etymonline.com/index.php?term=subsidiary&allowed_in_frame=0]

Pochodzenie i historia definiendum "Subsydiarność"

rzeczownik ten powstał w 1936, i pochodzi od niemieckiego słowa subsidiär, użytego przez Papieża Piusa XI w niemieckojęzycznej wersji encykliki Quadragesimo Anno w roku 1931.

...tak samo jak wielkim złem jest odbieranie poszczególnym ludziom i powierzanie społeczności tego, co mogą oni wykonać z własnej inicjatywy i własnymi siłami, tak samo krzywdzącym i zaburzającym prawowity ład społeczny jest, przejmowanie przez większe i nadrzędne społeczności zadań, które mogą skutecznie wykonać mniejsze społeczności niższego rzędu. Wszelka bowiem działalność społeczna winna w swym założeniu i z samej swej natury wspomagać (w tym miejscu w wersji niemieckiej encykliki występuje słowo subsidiär) członków społeczności, nigdy zaś nie niszczyć ich ani nie wchłaniać.

[Pius XI, Quadragesimo Anno - encyklika społeczna papieża Piusa XI ogłoszona 15 maja 1931]
[Source Collins English Dictionary - Complete & Unabridged 10th Edition. Retrieved June 24, 2017 from Dictionary.com website http://www.dictionary.com/browse/subsidiarity]

Zasada subsydiarności mówi, że władza powinna mieć znaczenie pomocnicze, wspierające w stosunku do działań jednostek, które ją ustanowiły. Tam, gdzie nie jest to konieczne, państwo powinno pozwolić działać społeczeństwu obywatelskiemu, rodzinom, wolnemu rynkowi. W sytuacji wymagającej interwencji winno natomiast rozwiązywać problem na szczeblu możliwie najbliższym obywatelom, a więc raczej w gminach niż w regionach i raczej w regionach niż w centrum.
[Wikipedia Stan 2017.06.24]

Subsydiarność, zwana także zasadą subsydiarności lub pomocniczości. Subsydiarność jest jedną z najważniejszych cech ustrojowych państw demokratycznych. Oznacza ona, że działania dotyczące szczegółowych, lokalnych i partykularnych kwestii podejmowane być powinny najpierw na szczeblu mniejszych zbiorowości (np. rodzina, szkoła), dopiero w momencie gdy mniejsze zbiorowości nie mogą rozwiązać problemu sprawa powinna trafić na wyższy szczebel (np.: kuratorium, gmina). Zbiorowość większa jest więc wówczas pomocnicza wobec zbiorowości mniejszej (łac. subsidium – pomoc, rezerwa).

Przykładem może być rozwiązywanie danego problemu najpierw przez człowieka – jednostkę, w wypadku, gdy nie podoła on temu – przez rodzinę, następnie przez zakład pracy, władze samorządowe, władze regionalne, a dopiero na końcu, w ostateczności, władze państwowe bądź ewentualnie jeszcze jakieś wyższe władze (organizacje), jeśli takowe istnieją.

Zasada ta dotyczy w szczególności organizacji wewnętrznej państwa, jego administracji. Aktywność na wyższych szczeblach administracyjnych powinna być podejmowana jedynie wówczas gdy zapewnia większą efektywność i skuteczność w odróżnieniu od efektów jakie przyniosłyby te działania, gdyby podjęte zostały przez szczebel niższy. W tym kontekście subsydiarność oznacza, że wszelkie decyzje powinny zapadać na szczeblu możliwie najbliższym obywatelom, a więc głównie w gminach i regionach a nie na szczeblu centralnym.

Idea subsydiarności wywodzi się z myśli liberalnej oraz ze społecznej nauki Kościoła katolickiego. Ideę subsydiarności przyjęła, jako jedną z naczelnych zasad, Unia Europejska – subsydiarność (Unia Europejska).

W modelu subsydiarności zadaniem władzy lokalnej jest podejmowanie działań zmierzających do realizacji dobra wspólnego, władza centralna jest natomiast gwarantem, że dobro to zostanie zrealizowane.

[Portal wiedzy onet.pl Stan 2017.06.24]

Dwuznaczność

Zasada ta jest często mylnie pojmowana jako zwykłe udzielanie pomocy (lub „subsydiów”) potrzebującym. W rzeczywistości jej znaczenie jest inne. Subsydiarność to zasada, mówiąca o tym, że każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub pojedyncze osoby działające w ramach społeczeństwa.

Chociaż pojęcie „subsydiarności” weszło do naszego słownictwa politycznego dopiero w ubiegłym stuleciu, sama idea ma za sobą intelektualną historię tak starą, jak europejska myśl polityczna. Jej początki można dostrzec już w starożytnej Grecji, była też podejmowana przez Akwinatę i średniowiecznych scholastyków. Johannes Althusius rozwinął ją w powiązaniu ze swoją teorią o świeckim państwie federalnym w XVII stuleciu, a później jej odbicie można znaleźć w myśli takich aktorów politycznych i teoretyków jak Monteskiusz, Locke, Tocqueville, Lincoln i Proudhon.

To pochodzące z łaciny pojęcie wywodzi się z organizacji wpółdzialania Rzymskich legionów. Subsydium była to część wojsk utrzymywanych w rezerwie, której zadaniem było wspieranie linii frontowych, gdy zachodziła taka potrzeba. W bardziej ogólnym znaczeniu można to oczywiście tłumaczyć jako „wsparcie”, „pomoc” lub „ochrona”.

Kościół rzymskokatolicki, który obecnie jest częściej kojarzony z globalizmem, był głównym orędownikiem zasady subsydiarności.
[Teodor Malloch, przemówienie wygłoszone w gmachu Senatu RP, w dniu 2017.05.12]

Dyskusja na temat tłumaczenia "Subsydiarność" jako "Pomocniczość"

Zapis dyskusji na temat tłumaczenia subsydiarności jako pomocniczości z portalu Słownik Języka Polskiego. Stan z dnia 2017.06.24

koalarmc # 2005-10-29
						Słowo pomocniczość jest niedopuszczalne!


						~gosc # 2006-08-19
						zgadzam się w pełni, że jest niedopuszczalne!!!!!!!


						~gosc # 2006-08-29
						a mnie się podoba !!!


						~gosc # 2007-02-19
						subsydiarnośc jest bardziej rozłożeniem obowiązków pomiędzy przykładowo organy
						znajdujące się na różnych szczeblach. Nie ma to rzeczywiście wiele wspólnego
						z pomocniczościa, bardziej z rozłącznością i podziałem kompetencji.

						uleczka


						~gosc # 2010-01-19
						Dlaczego niedopuszczalne? Pomocniczość polega tutaj na pomocy w razie potrzeby,
						tak jak dobry nauczyciel jest bardziej pomocniczy na ćwiczeniach
						kreując/kontrolując uczniów a nie wykonywania ćwiczeń za nich.

						Zdanie "słowo pomocniczość jest niedopuszczalne" - jest niedopuszczalne!


						~gosc # 2010-12-01
						polecam literature wy niedopuszczalni Goscie. Jak najbardziej można stosować
						zamiennie


						~gosc # 2012-01-30
						w moim repetytorium do wosu słowo subsydiarność oznacza pomocniczość!!
						jest to napisane


						marek176cm # 2016-09-21
						Wielce pomocną rzeczą byłoby przeczytanie wypowiedzi na temat różnicy między
						'subsydiarnością' i 'subsydiowaniem'.

						Po zainteresowaniem się tematem 'subsydiarność' i przeczytaniu w Internecie
						kilku wypowiedzi, dochodzę do wniosku, że tutejsza definicja, jako zbyt
						skondensowana, nie jest zbyt pomocna w 'oświeceniu' czytelników.
								

[Źródło: Słownik Języka Polskiego Stan 2017.06.24]

Mętność pojęcia

Wiele osób zwraca uwagę na niewłaściwe tłumaczenie subsydiarności jako zasady pomocniczości, ta bowiem od razu kojarzy się z "pomocą bezwarunkową". Natomiast w subsydiarności, tak jak w wojskowości, chodzi o pomoc w sensie "wsparcia jedynie w ostateczności".

Odwód

wydzielone siły i środki pozostające w dyspozycji dowódcy niezaangażowane początkowo w walce. Odwód tworzy się i zachowuje na wypadek konieczności wykonywania działań nieprzewidzianych, które mogą wyniknąć dopiero w toku działań bojowych bądź w celu użycia go w momencie działań rozstrzygających. Jest elementem ugrupowania bojowego.

[Wikipedia stan 2017.06.29]

Triarii

Triarii (łac. trzeciorzędowi, l.poj. triarius) – w rzymskim legionie republikańskim legioniści walczący w trzeciej i ostatniej linii manipułów. Najstarsi (od ok. 30 do 46 lat) i najbardziej doświadczeni weterani stanowili linię rezerw, którą wprowadzano do walki w krytycznych momentach (stąd powiedzenie res ad triarios venit – sprawa doszła do triarii lub sprawa doszła do trzeciego szeregu, jest synonimem trudnej sytuacji).

[Wikipedia stan 2017.06.29]

Interweniując bezpośrednio i pozbawiając społeczeństwo odpowiedzialności, Państwo opiekuńcze powoduje utratę ludzkich energii i przesadny wzrost publicznych struktur, w których — przy ogromnych kosztach — raczej dominuje logika biurokratyczna, aniżeli troska o to, by służyć korzystającym z nich ludziom. Istotnie, wydaje się, że lepiej zna i może zaspokoić potrzeby ten, kto styka się z nimi z bliska i kto czuje się bliźnim człowieka potrzebującego.

[Ze społecznej encykliki Centesimus annus (łac. „Setna rocznica”) ogłoszonej przez papieża Jana Pawła II 1 maja 1991]

Wykład: Subsydiarność na przykładzie spółdzielni mieszkaniowej

• Wykład: Subsydiarność na przykładzie spółdzielni mieszkaniowej

• Życzliwe zaniedbanie

• Introduction to the Core Principals of Catholic Social Teaching: Subsidiarity

• Economic Subsidiarity by Gerd Zeitler.

Film analizujący właściwości bojowe Hellenistycznej Falangi i Rzymskiego Manipułu

Filip V z Macedonii sam prowadził falangę na wzgórzach w Kynoskefalaj, a cesarz Seleucydów Antiochus III nacierał w pierwszym szeregu swojej ciężkiej kawalerii w Magnezji, kopiując tym samym słynnego przodka Aleksandra. Bezpośrednie zaangażowanie hellenistycznego monarchy w walkę pozbawiała falangę potrzebnego przywództwa, czyniąc ją formacją sztywną w stosunku do manipułu. Z kolei, walka rzymskich generałów ramię w ramię ze swoimi żołnierzami, stanowiła raczej wyjątek niż regułę. Przez większość czasu konsulowie dowodzili bitwą siedząc na koniu tuż za linią walki. Dawało to im lepszy ogląd pola bitwy i możliwość przemieszczania oddziałów w te obszary, które tego wymagały. Przykładem jest znów bitwa pod Kynoskefalaj, w której Quinctius Flamininus widząc, że jego lewa flanka ugina się pod naporem falangi zdecydował jednak, że będzie bardziej przydatny gdzie indziej, i skierował się na swoją prawą flankę, która pod jego dowództwem zmiażdżyła nieprzygotowaną i nie ustawioną jeszcze w szyku lewą część wojsk macedońskich. Potem miało miejsce kolejne wydarzenie, które pokazuje, że rzymscy oficerowie mieli większe możliwości w podejmowaniu samodzielnych decyzji niż ich macedońscy odpowiednicy. Gdy większość rzymskiej prawej flanki ścigała lewe skrzydło Macedończyków, jeden trybun zabrał z niej znaczną liczbę legionistów i uderzył od tyłu w ich miażdżące Rzymian prawe skrzydło - ten manewr dał Rzymowi zwycięstwo.

Ten rodzaj akcji, w którym niewielka część legionu mogła działać sama, była wyłącznie cechą rzymską i nie widywano jej w falandze, która, aby była skuteczna, musiała funkcjonować w możliwie największej masie. W Legionach Rzymskich dużą część dowodzenia i kontroli przesuwano w dół, co nie miało miejsca w hellenistycznych siłach zbrojnych. Rzymscy centurionowie byli wpływowymi i potężnymi osobami w legionie. Na przykładzie bitwy pod Pydną widać, jak samodzielnie podejmowali oni inicjatywę, aby wprowadzić swoich żołnierzy w luki, gdy pękały szyki falangi. Wiemy również, że starsi centurionowie bezpośrednio współpracowali z konsulami. Jak wspomniano wcześniej, trybun w Kynoskefalaj czuł się wystarczająco pewny swoich umiejętności i autorytetu by bez konsultacji ze swoim przełożonym móc wysłać 20 manipułów na drugą flankę, w celu zaatakowania wroga od tyłu. Co więcej, w Magnezji widzimy nie tylko trybuna, który zbiera uciekających żołnierzy, ale który również zabija tych, którzy odmówili przeformowania się. Zaledwie jeden oficer wymusił posłuszeństwo i przeprowadził kontrofensywę. Starcia między manipułami i falangami trwałby nadal, gdyby nie kolejne porażki potomków Aleksandra Wielkiego. Udowodniły one wyższość mniejszych, cechujących się większą zwrotnością i łatwiejszych w zarządzaniu manipułów nad falangą.